Dobre zabezpieczenie muzeów narodowych jest sprawą priorytetową dla ochrony najcenniejszych dóbr kultury w Polsce. W ciągu ostatnich 5 lat w muzeach i galeriach w całym kraju dokonano prawie 600 kradzieży[1]. Liczba przestępstw przeciwko zabytkom utrzymuje się na wysokim poziomie od kilku lat w związku z rosnącymi notowaniami dzieł sztuki w domach aukcyjnych i antykwariatach. Co jakiś czas Polską wstrząsają wiadomości o zuchwałych kradzieżach dzieł sztuki. Największą stratą dla polskich zbiorów muzealnych była kradzież jedynego w polskich kolekcjach obrazu Claude’a Moneta „Wybrzeże w Pourville” z Muzeum Narodowego w Poznaniu w 2000 r.
Kradzieże to nie jedyny problem stojący przed muzeami narodowymi. Dużym zagrożeniem są dla nich także pożary. W ciągu ostatnich 5 lat w galeriach i muzeach miało miejsce 60 pożarów[2]. 25% muzeów w Polsce nie posiada jeszcze systemów wykrywania pożarów, a te które są zainstalowane, wymagają renowacji lub wymiany na nowsze.[3] Do pożarów i kradzieży dochodzą jeszcze takie zagrożenia, jak różnego rodzaju anomalia pogodowe, burze czy powodzie, jak ta z 1997 r., która zniszczyła wiele eksponatów w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
„Zagrożenia dzieł sztuki charakteryzują się przede wszystkim dużą zmiennością. Jest to zjawisko dynamiczne. Przestępcy analizują istniejące systemy ochrony i zabezpieczeń i każda luka jest przez nich szybko dostrzegana i wykorzystywana. Dlatego tak ważne jest, aby poddawać istniejące systemy częstym przeglądom i renowacjom, a w razie potrzeby wymieniać je na bardziej nowoczesne. Na to jednak potrzebne są fundusze” – powiedział Piotr Ogrodzki, Dyrektor Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych.
Aby przeciwdziałać potencjalnym stratom, nie tylko o charakterze materialnym, ale także historycznym i kulturowym, wynikającym z zagrożeń stojących przed muzeami narodowymi, PZU SA wspólnie z Ośrodkiem Ochrony Zbiorów Publicznych rozpoczyna w tym roku Program „Ochrony Zbiorów Narodowych”. Program ten będzie polegał na modernizacji istniejących w muzeach systemów zabezpieczeń oraz na montażu systemów indywidualnej ochrony najcenniejszych dzieł sztuki. W pierwszym roku program obejmie Muzea Narodowe w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. Na realizację programu ochrony muzeów narodowych PZU przeznaczy w tym roku łącznie ponad 2 miliony złotych.
Dotacje dla muzeów narodowych to kontynuacja rozpoczętego w 2005 r. programu „PZU dla kultury i sztuki”, w ramach którego w 15 najcenniejszych i najbardziej zagrożonych drewnianych kościołach zostały zamontowane nowoczesne systemy przeciwpożarowe i antywłamaniowe.
„Kontynuując nasze działania prewencyjne skierowane na ochronę dóbr kultury, postanowiliśmy w tym roku wesprzeć także muzea narodowe. Są to obiekty, które w swoich zbiorach mają dzieła o olbrzymim znaczeniu kulturowym i historycznym. Poprzez swoją unikalność i dostępność dla milionów zwiedzających są narażone na zagrożenia związane z pożarami i kradzieżami oraz aktami wandalizmu. Mamy nadzieję, że rozpoczęty przez nas właśnie program pozwoli ograniczyć te zagrożenia w jak największej liczbie obiektów w Polsce”, powiedział Dominik Kaznowski z PZU SA.
Program „Ochrony Zbiorów Narodowych z PZU” jest w założeniu działaniem długofalowym. W pierwszym roku jego realizacji ochroną zostaną objęte trzy największe muzea. W kolejnych latach ochroną obejmowane będą kolejne obiekty.
PZU jest wieloletnim mecenasem kultury narodowej. Oprócz działalności prewencyjnej w tym zakresie, firma wspiera także organizację najważniejszych wydarzeń artystycznych, takich jak: Festiwal Dialogu Czterech Kultur czy Festiwal Ogrody Muzyczne Europy, wydarzeń kulturalnych na Zamku Królewskim w Warszawie, licznych wystaw i koncertów na terenie całego kraju. Dzięki dotacji PZU możliwy był też zakup słynnego obrazu Aleksandra Gierymskiego „Chłopiec niosący snop” dla Muzeum Narodowego we Wrocławiu. PZU SA jest również opiekunem najcenniejszych obiektów polskiej kultury – Zamku Królewskiego na Wawelu, mecenasem Zamku Królewskiego w Warszawie, Dworu Artusa w Gdańsku, Pałacu w Wilanowie. W ubiegłym roku firma otrzymała nagrodę Ministra Kultury w kategorii „Mecenas Kultury”.
[1] Źródło: Dane KGP
[2] Źródło: Dane KGPSP
[3] Źródło: Vademecum Zabezpieczeń Muzeów, Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych