Popularna obecnie idea lifelong learning, czyli uczenia się przez całe życie, towarzyszy człowiekowi od stuleci, chociaż nie zawsze była znana pod tą nazwą. Ciągła edukacja pozwala poszerzać posiadane kompetencje i kwalifikacje oraz dostosować się do zmian zachodzących na dynamicznym rynku pracy. Nowa rzeczywistość, z którą musimy się zmierzyć w dobie epidemii, weryfikuje dotychczasowe przyzwyczajenia. Lifelong learning pozwala wykorzystać towarzyszący nam czas na rozwój osobisty, dokształcanie i zdobywanie nowych umiejętności.
Zgodnie z definicją Unii Europejskiej lifelong learning oznacza stałe podnoszenie kwalifikacji i kompetencji niezależnie od wieku i wcześniej zdobytego doświadczenia zawodowego. Kształcenie ma charakter ciągły i powinno trwać od dzieciństwa do wieku podeszłego, także po zakończeniu formalnej edukacji. Tyle z definicji. Jak to wygląda w praktyce? Idea lifelong learning oznacza, że możemy i powinniśmy uczyć się przez całe życie. Każda wiedza, jaką zdobywamy, jest tak samo cenna i możemy ją wykorzystać na drodze zawodowej – niezależnie od tego, czy uczyliśmy się sami, w domu, w szkole, czy na kursach.
Jedną z konsekwencji epidemii, jest izolacja tysięcy osób w domach i związany z nią brak dostępu do tradycyjnych źródeł nauczania (np. szkół, wyższych uczelni, kursów). Już teraz wymusza to konieczność korzystania wyłącznie z nowych technologii, takich jak Internet, i przeniesienia na nie całego ciężaru związanego z kształceniem się, czyli zdobywanie wiedzy w systemie tzw. e-learningu. Możemy także spodziewać się zmian na rynku pracy w wielu branżach, które będą wymagały od pracowników elastyczności w poszukiwaniu innych źródeł zarobkowania, a tym samym otwartości na możliwości przebranżowienia. Zatem – pojawia się praktyczny aspekt teoretycznej wcześniej idei lifelong learningu.
Nauka w domu i nowe kwalifikacje
Czas spędzony w domu np. na kwarantannie nie musi być czasem jałowym. Może zostać wykorzystany na dokształcanie, zdobywanie nowych kompetencji zawodowych, przekwalifikowanie czy naukę języków obcych. Po powrocie do szeroko rozumianej normalności będziemy mogli przedstawić pracodawcy dodatkowy atut – szerszy pakiet umiejętności.
W Polsce ideę uczenia się przez całe życie promuje Instytut Badań Edukacyjnych (IBE). Jej rozwinięciem są m.in. takie narzędzia jak unijny, od kilku lat wdrażany w Polsce Zintegrowany System Kwalifikacji (ZSK) oraz związany z nim Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji (ZRK), czyli praktyczne narzędzia, które pozwalają potwierdzać zdobyte kwalifikacje – także te, które zdobyliśmy samodzielnie, w domu.
Jedno jest pewne – jeśli szukamy kursów lub szkoleń w internecie, muszą one dawać nam możliwość wiarygodnego potwierdzenia umiejętności certyfikatem. Słowo „wiarygodny” jest tu absolutnie kluczowe, ponieważ wiele propozycji, jakie znajdziemy w sieci to tzw. kursy krzaki. W takich sytuacjach pomocny jest właśnie Zintegrowany System Kwalifikacji. ZSK gromadzi, opisuje i porządkuje informacje na temat kwalifikacji, które możemy uzyskać w dowolny sposób. Każda kwalifikacja (np. tworzenie witryn internetowych) jest dokładnie opisana – wskazane jest, co należy wiedzieć i umieć, żeby uzyskać formalne potwierdzenie jej posiadania i otrzymać certyfikat. Do każdej kwalifikacji przypisany jest także właściwy poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji, dzięki czemu można porównać je z kwalifikacjami nadawanymi w innych krajach. To narzędzie pozwala na wyrównanie szans osób uczących się samodzielnie i tych korzystających z formalnej edukacji, co w praktyce oznacza realizację zasady lifelong learningu.
Pewna grupa zawodów stopniowo odchodzi w przeszłość, a w ich miejsce powstają nowe. Według badań Attention Marketing Research, 60 proc. osób, które dopiero wejdą na rynek pracy, do 2025 roku będzie wykonywać zawód, który dziś jeszcze nie istnieje. Dlatego przy rekrutacji naszą wizytówką powinna być otwartość na nowe, motywacja do zdobywania nowych kompetencji i kreatywność – czyli realizacja idei uczenia się przez całe życie.
Lifelong learning priorytetem edukacyjnym UE
Koncepcja lifelong learning jest jednym z priorytetów UE, ponieważ pozwala społeczeństwu sprostać wyzwaniom współczesności: rozwojowi technologicznemu, światowej integracji i zmianom społeczno-kulturowym. Wspiera także przepływ pracowników pomiędzy sektorami gospodarki i ułatwia społeczną mobilność. Słowem – pozwala rynkowi pracy nadążać za zmianami cywilizacyjnymi. Hasła, które towarzyszą tej idei to aktywizacja zawodowa, przekwalifikowanie i zapobieganie wykluczeniu zawodowemu. W obecnej, szczególnej sytuacji roku 2020, kiedy pandemia wyznaczyła nowe wskazania dla gospodarki, wydaje się, że będą to obszary kluczowe na rynku pracy.
Źródło: Centrum Prasowe PAP