Polscy przedsiębiorcy coraz chętniej wybierają współpracę zamiast rywalizacji w ramach jednej branży i łączą się w klastry. Dla wielu firm jest to szansa na podniesienie swojej konkurencyjności, zbudowanie silnej pozycji rynkowej, wejście na globalne rynki, a także możliwość grupowego uczestnictwa w projektach krajowych i zagranicznych w zakresie badań, rozwoju i innowacji.
Aby jednak wykorzystać potencjał rozwoju działających w ten sposób firm niezbędna jest większa pomoc na poziomie krajowym i regionalnym. To główne wnioski badania „Benchmarking klastrów w Polsce – 2010”, zrealizowanego w ramach projektu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości przez firmę doradczą Deloitte.
Klaster to geograficzne skupisko współpracujących ze sobą firm, zazwyczaj z jednej branży, jednostek naukowych i ośrodków badawczo-rozwojowych, instytucji wspierających, stowarzyszeń branżowych oraz organizacji pozarządowych. Taka współpraca pozwala przedsiębiorstwom wykorzystać wewnętrzny potencjał do osiągnięcia efektu synergii.
Klastry powstają w Polsce od 1997 roku. Ulokowane są we wszystkich województwach.. Łącznie zrzeszają blisko 1,5 tys. firm. Przyjmują formę stowarzyszeń, spółek prawa handlowego lub działają na podstawie porozumienia czy umowy konsorcjum. Inicjatorami powstania klastrów są w większości prywatni przedsiębiorcy, ale także organizacje pozarządowe, samorządy oraz instytucje zajmujące się badaniami i rozwojem. 60% podmiotów angażujących się w tego typu inicjatywy to mikro i małe przedsiębiorstwa.
Badanie pokazało, że dzięki funkcjonowaniu w klastrach wiele firm jest bardziej odpornych na skutki kryzysu gospodarczego. W ciągu ostatnich dwóch lat zatrudnienie w tych przedsiębiorstwach wzrosło o 3,48%, podczas, gdy średni poziom zatrudnienia w całej Polsce podniósł się tylko o 1,1%. Podmioty funkcjonujące w klastrach zarejestrowały także więcej patentów – w ciągu ostatnich dwóch lat 1 na 210 firm. Dla porównania, w całej Polsce w tym czasie był to 1 patent na 2500 firm.
Klastry mają duży potencjał rozwoju, a przy odpowiednim wsparciu mogą wpływać na podniesienie konkurencyjności w wymiarze regionalnym i krajowym.
„Badanie, które realizowaliśmy dla PARP pokazało, że firmy działające w klastrach osiągają lepsze wyniki właśnie dzięki współpracy. Uważamy jednak, że ich rozwój może być jeszcze bardziej efektywny. Potrzebna jest do tego zintegrowana strategia wsparcia, uwzględniająca rolę i specyfikę działania tego typu podmiotów Niektóre klastry udowodniły, że dzięki działaniu w grupie mogą skutecznie konkurować z firmami globalnymi na arenie międzynarodowej. Dla wielu przedsiębiorstw działających na polskim rynku szansa wejścia na zagraniczne rynki” – mówi Dionizy Smoleń, Dyrektor ds. Sektora Publicznego i Unii Europejskiej z Deloitte.
W klastrze, poza firmami, działają również instytucje i organizacje zajmujące się badaniami i rozwojem. Dzięki temu, jak pokazała analiza, wyniki badań naukowych są częściej komercjalizowane, co wpływa na podniesienie innowacyjności polskiej gospodarki. Współpraca w ramach klastra pozwala rozwijać się wielu małym, innowacyjnym przedsiębiorstwom, które nie przetrwałyby same na rynku.
„Badanie, w którym uczestniczyło 47 klastrów, pokazało obecny stan rozwoju klastrów w Polsce. Analiza pozyskanych danych pozwoliła sformułować wiele ciekawych wniosków, m.in., że większość klastrów znajduje się dopiero w początkowej fazie wzrostu, najczęściej reprezentowaną branżą jest informatyka lub, że najwięcej klastrów działa w Małopolsce. Te i wiele innych informacji zawartych jest w publikacji pt. „Benchmarking klastrów w Polsce – 2010, raport z badania” dostępnej w wersji elektronicznej na Portalu Innowacji www.pi.gov.pl oraz w formie książki w siedzibie PARP” – mówi Grażyna Buczyńska – główny specjalista w Zespole Innowacji i Technologii PARP.
Badanie „Benchmarking klastrów w Polsce – 2010” zostało zrealizowane w ramach projektu systemowego PARP pt. „Rozwój zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji” finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) – Poddziałanie 2.1.3.
Źródło: Deloitte