I ten projekt został również skierowany do I czytania na posiedzeniu plenarnym Sejmu RP.
W odpowiedzi na pytania prasowe dotyczące stanowiska Ministerstwa Finansów do projektów ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych 23 maja 2008 r. Szymon Milczanowski – p.o. zastępcy dyrektora Biura Ministra w Ministerstwie Finansów poinformował, iż zarówno poselski, jak i prezydencki projekt wymienionej ustawy wpłynęły z Kancelarii Sejmu RP. W związku z prowadzonymi nad nimi pracami nie było jednak możliwe przedstawienie stanowiska Ministerstwa Finansów odnośnie tych projektów i uregulowanych w nich szczegółowych kwestii.
Pozytywna ocena projektu
Dyrektor Milczanowski zaznaczył, że Ministerstwo Finansów pozytywnie ocenia pewne postulaty zmian w zakresie funkcjonowania spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz wprowadzenie nadzoru państwowego nad nimi. Według Ministerstwa Finansów wszelkie proponowane zmiany dotyczące funkcjonowania spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych powinny jednak uwzględniać specyfikę ich działalności polegającą na ograniczeniu podmiotowego, przedmiotowego i „celowościowego” (działalność non profit) zakresu ich działania.
Biorąc pod uwagę postanowienia zawarte w § 50 ust. 1 Uchwały nr 49 Rady Ministrów z 19 marca 2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów, Ministerstwo Finansów 20 czerwca 2008 r. skierowało do uzgodnień międzyresortowych stanowisko rządu w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie Ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, w którym stanowi się, iż podstawowe zmiany zaproponowane w poselskim projekcie ustawy o zmianie Ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw dotyczą następujących zagadnień:
– wprowadzenia nadzoru państwowego (Komisji Nadzoru Finansowego) nad środkami zgromadzonymi w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych;
– określenia roli i zadań Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej jako instytucji zrzeszającej i kontrolującej działalność spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych pod względem zgodności z ustawą i zaleceniami nadzorczymi Komisji Nadzoru Finansowego;
– wprowadzenia zakazu prowadzenia przez Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową działalności innej, niż określona w ustawie;
– umożliwienia spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym posiadania faktycznego wpływu na decyzje Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej poprzez odebranie prawa wykonywania głosu osobom prawnym nieposiadającym statusu spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej i przyjęcie zasady: „jedna kasa – jeden głos” na Walnym Zgromadzeniu Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej;
– zmiany zasad podziału nadwyżki finansowej spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej – obligatoryjne przeznaczenie nadwyżki bilansowej na wypłatę dla członków kasy w wysokości nie mniejszej niż 80 proc. nadwyżki;
– utraty członkostwa w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej w przypadku wygaśnięcia więzi o charakterze zawodowym lub organizacyjnym.
W projekcie niniejszego dokumentu rządowego stanowi się, że w ocenie rządu RP rozwiązania proponowane w poselskim projekcie ustawy co do zasady uznać należy za kierunkowo właściwe. Zauważa się jednak, że w ostatnich kilku latach następował dynamiczny rozwój spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, a ich działalność stawała się coraz bardziej zbliżona do działalności banków. W tym miejscu projekt stanowiska przytacza dane finansowe ze strony www.skok.pl za 2007 r. dotyczące wielkości aktywów i wysokości udzielonych pożyczek, które wynosiły odpowiednio 4277 tys. zł i 2985 tys. zł w 1992 r. oraz 7 319 836 tys. zł i 5 145 334 tys. zł w 2007 r.
Według Ministerstwa Finansów – jako projektodawcy przedmiotowego dokumentu czytamy dalej – w ostatnich latach można ponadto było zaobserwować trend ustawowego rozszerzenia możliwości działalności spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, co w znacznej mierze umożliwiało prowadzenie działalności w zakresie zbliżonym do oferty banków detalicznych. Z tego względu na aprobatę zasługuje rozwiązanie polegające na przyjęciu nowej koncepcji nadzoru państwowego nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi.
Wątpliwe rozwiązania
W ocenie rządu RP powinna istnieć również konieczność właściwego uregulowania i umiejscowienia roli oraz pozycji Kasy Krajowej w systemie funkcjonowania spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych pod względem funkcjonalnym i organizacyjnym.
Ministerstwo Finansów wskazuje, iż rząd RP powinien być zobligowany zwrócić uwagę na fakt, że niektóre rozwiązania zaproponowane w poselskim projekcie wzbudzają wątpliwości co do ich zgodności z obowiązującymi przepisami prawa, niektóre natomiast wymagają doprecyzowania. Jako najważniejsze zagadnienia wymagające działań, o których mowa powyżej wskazuje on na:
– sytuację majątkową Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej,
– ustawowy podział nadwyżki bilansowej,
– uprawnienia i narzędzia w ramach nadzoru państwowego,
– badanie sprawozdań finansowych spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
– gospodarkę finansową Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej,
– bezpieczeństwo lokat w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.
Wątpliwości budzi – według Ministerstwa Finansów – zgodność przepisów projektu ustawy nakazujących zbycie w ciągu dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy posiadanych przez Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych, akcji w spółkach akcyjnych, certyfikatów inwestycyjnych oraz jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych – zmuszając osobę prawną działającą w obrocie gospodarczym do wyzbycia się aktywów w bardzo krótkim terminie z art. 20, 21 ust. 1 i 64 Konstytucji RP (DzU z 1997 r. nr 78, poz. 483, z późn. zm.). Należy zatem – jego zdaniem – rozważyć, czy przyjęcie powyższego rozwiązania nie rodziłoby roszczeń odszkodowawczych wobec Skarbu Państwa z tytułu przymusowego dokonania sprzedaży części majątku przez podmiot prywatny.
Wątpliwości natury merytorycznej i prawnej wzbudza dodatkowo fakt zaproponowania w projekcie ustawy obligatoryjnego podziału nadwyżki bilansowej na wypłatę dla członków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (nie mniej niż 80 proc. nadwyżki) i zwiększenie funduszu zasobowego (nie więcej niż 20 proc. nadwyżki). Obecne rozwiązania umożliwiają bowiem wyłącznie przekazywanie nadwyżki na zwiększenie funduszu zasobowego. W ocenie Rządu RP zasadne byłoby, aby rozważono wprowadzenie rozwiązania polegającego na wprowadzeniu zapisu umożliwiającego fakultatywny podział nadwyżki bilansowej.
Z kolei w zakresie uprawnień i instrumentów nadzoru nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi – projekt stanowiska rządu wskazuje, iż – właściwe rozwiązania powinny zostać opracowane po konsultacjach z Komisją Nadzoru Finansowego. Ponadto limity oraz zakres instrumentów dotyczących możliwości inwestowania środków przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe w ramach rezerwy płynnościowej powinny być uregulowane na poziomie przepisów ustawowych.
Transparentność
Projekt stanowiska rządu odnosi się także do kwestii związanej z badaniem sprawozdań finansowych w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Stanowi się w nim, że w ocenie rządu RP konieczne wydaje się wprowadzenie obowiązku badania sprawozdania finansowego spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Kwestia ta powinna być przedmiotem regulacji Ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj. Dz U z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
W związku z coraz większą skalą działalności spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i coraz większą liczbą członków wprowadzenie transparentności w zakresie rachunkowości wydaje się być uzasadnione. Niezależnie od powyższego, tj. transparentności wobec członków, zasadne byłoby powiązanie konieczności badania sprawozdań finansowych spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w kontekście wprowadzenia nadzoru państwowego nad środkami zgromadzonymi w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.
Projekt ustawy nie w pełni również reguluje kwestie związane z gospodarką finansową funduszy Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. Doprecyzowania na poziomie ustawy wymaga kwestia możliwości zaliczenia bądź nie funduszu stabilizacyjnego do funduszy własnych Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej.
Rozważenia – zdaniem projektodawców stanowiska rządu – wymaga kwestia ustawowego uregulowania systemu gwarantowania depozytów zgromadzonych w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Należy bowiem rozważyć, czy działania takie nie wzmocniłyby bezpieczeństwa finansowego osób fizycznych – członków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.
W konkluzji…
… niniejszego projektu stanowiska rządu poselskiego projektu ustawy o zmianie Ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw wskazano, iż co do zasady rząd RP powinien wyrazić poparcie dla poselskiego projektu ustawy niemniej jednak wymaga on prowadzenia dalszych prac pod względem prawnym i legislacyjnym. W tym zakresie rząd RP powinien wyrazić pełną gotowość współpracy nad przedmiotowym projektem ustawy, w szczególności w zakresie zgłoszonych powyżej wątpliwości.
Pytana przez „Gazetę Bankową”, prosząca o nieujawnianie tożsamości, pracownica Departamentu Rozwoju Rynku Finansowego w Ministerstwie Finansów wskazała, iż poselski projekt ustawy o SKOK będzie najprawdopodobniej pilotowany legislacyjnie przez resort finansów. Z doświadczenia jej wynika zaś, iż dotychczasowe prace legislacyjne w parlamencie były pilotowane przez resort sprawiedliwości. Jak będzie w przypadku prowadzenia prac legislacyjnych nad obydwoma projektami ustawy, jeszcze trudno powiedzieć.