Czy Twoje miejsce pracy sprzyja zdrowiu psychicznemu i emocjonalnemu? Takie pytanie Instytut Great Place To Work postawił 25 tysiącom pracowników z 19 europejskich krajów. Wyniki tego badania nie są dla Polski budujące – nasz kraj uplasował się w tym zestawieniu na przedostatnim miejscu.
Według danych WHO zaburzenia depresyjne i lękowe na całym świecie powodują utratę 12 mld dni roboczych i kosztują światową gospodarkę około 1 bln dolarów rocznie w utraconej produktywności. W Polsce 33 proc. pracowników odczuwa wypalenie zawodowe lub czuje się nim zagrożonych . WHO klasyfikuje wypalenie zawodowe jako jeden z głównych problemów zdrowia psychicznego.
Zdrowie psychiczne w europejskich miejscach pracy: być jak Norwegia
W zestawieniu 19 krajów, w których Great Place To Work prowadził badanie, pytając się pracowników o ocenę swojego środowiska pracy pod kątem zdrowia psychicznego i emocjonalnego, najwyżej uplasowały się Norwegia, Dania i Holandia. Średnia dla wszystkich 19 europejskich krajów wyniosła 53 proc. – taki odsetek pracowników ocenia swoje miejsce pracy jako sprzyjające zdrowiu psychicznemu. Różnice między najlepszymi w zestawieniu a krajami z ostatnich miejsc są ogromne i sięgają 20 punktów procentowych. Polska nie tylko znalazła się poniżej średniej europejskiej, ale w zasadzie zamyka tabelę, plasując się na przedostatnim, 18. miejscu – tylko 39 proc. potwierdza, że pracuje w zdrowym środowisku pracy. Od Norwegii dzieli nas 26 punktów procentowych.
Im relacje mniej sformalizowane, tym dobrostan psychiczny lepszy
Przyglądając się dobrostanowi psychicznemu pracowników w Europie pod kątem sektorów zatrudnienia, najgorzej wypada sektor publiczny – tylko 48 proc. pracowników administracji i urzędów publicznych zadeklarowało, że ich miejsce pracy sprzyja zdrowiu psychicznemu. Lepiej pod tym względem wypada sektor prywatny, bo tu dobrostan psychiczny zadeklarowało 55 proc. pracowników. Jeszcze lepiej swoją sytuację oceniają pracownicy sektora pozarządowego, czyli osoby zatrudnione w różnego rodzaju stowarzyszeniach i fundacjach – dla 58 proc. to są miejsca, które gwarantują im dobrostan psychiczny.
Generalnie im bardziej elastyczne warunki i mniej formalne relacje oferują firmy, tym więcej pracowników pozytywnie ocenia wpływ miejsca pracy na swoje zdrowie psychiczne. Organizacje, które wprowadziły pracę w modelu hybrydowym zanotowały najwyższy odsetek pozytywnych opinii (60 proc.). Praca stacjonarna oraz praca zdalna zostały ocenione o 10 punktów procentowych niżej – praca stacjonarna przypuszczalnie za sprawą rygoru codziennego stawiania się w miejscu pracy o określonych godzinach, a praca zdalna przez brak naturalnych kontaktów z kolegami i przełożonymi i towarzyszące temu uczucie osamotnienia.
Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia
Uśrednione wyniki mogłyby sugerować, że w danej firmie pracownicy mają podobne zdanie. Tymczasem ocena zmienia się zależnie od piastowanego stanowiska – im wyżej w hierarchii, tym lepsza percepcja relacji i warunków oferowanych przez firmę. Te różnice w większości krajów są wyraźnie widoczne. Na tym tle wyróżniają się Dania i Norwegia. Oba kraje znane są z płaskiej struktury organizacyjnej w firmach, co sprzyja szybszej komunikacji, pracownicy mają większą autonomię, a przełożony jest bardziej doradcą niż szefem. W tych krajach oceny szeregowych pracowników i kadry zarządzającej są zbieżne. W pozostałych krajach różnice w percepcji są duże, co zaważyło na finalnych wynikach dla całej Europy. Tylko 51 proc. zatrudnionych na szeregowych stanowiskach i – co ciekawe – menedżerów średniego szczebla ocenia środowisko pracy za sprzyjające zdrowiu psychicznemu. W przypadku menedżerów wyższego szczebla i dyrektorów pozytywną ocenę ma już 57 proc., a kadra zarządzająca aż w 67 proc. jest zdania, że relacje i atmosfera w firmie sprzyjają dobrostanowi psychicznemu pracowników.
Frustracja nie służy innowacyjności
Zdrowe środowisko pracy, zapewniające pracownikom komfort psychiczny i poczucie bezpieczeństwa, nie pozostaje bez wpływu na wyniki biznesowe firmy. Tylko pracownicy, którzy czują, że są bezpieczni i doceniani, są gotowi podjąć ryzyko i zakwestionować zastane reguły. A samodzielne myślenie, bez powielania utartych schematów, to prosta droga do innowacyjności. Środowisko sprzyjające zdrowiu psychicznemu jest bezpośrednio skorelowane z otwartością na innowacje. W organizacjach, w których dobrostan psychiczny został oceniony nisko, pracownicy deklarowali także, że mają mniej możliwości, aby proponować nowe i lepsze rozwiązania.
Pracownicy, którzy czują się dobrze w swoim miejscu pracy, są też mniej skłonni do zmiany pracy. Firmie pozwala to zatrzymać talenty, ale i przyciągnąć nowe. Zadowolony i lojalny pracownik chętniej zarekomenduje firmę znajomym i rodzinie.
Tworząc miejsce pracy sprzyjające zdrowiu psychicznemu i emocjonalnemu, firmy mogą oczekiwać wymiernych korzyści. Nie tylko zwiększają produktywność pracowników, ale także mogą liczyć na ich lojalność i gotowość do chronienia dobrej reputacji firmy. Zapewnienie ludziom bezpieczeństwa psychicznego w pracy jest więc w interesie wszystkich: pracowników, szefów firm i społeczeństwa.
Przytoczone powyżej dane pochodzą z raportu „The Business Benefits of a Psychologically Healthy Workplace” – przygotowanego przez Great Place To Work Wielka Brytania. Powstał on w oparciu o odpowiedzi 25 tysięcy pracowników z 19 krajów Europy: średnio próba w każdym kraju wynosiła 1500 osób, oprócz Austrii i Finlandii (po 500 osób), Luksemburga (1000 osób), Hiszpanii (900 osób) i Polski (700 osób).