Bezprawne wypowiedzenie
Gazetę zaniepokoiło postanowienie zawarte w par. 19 ust. 2 pkt 1 regulaminu. Stanowi on, że umowa ubezpieczenia może być rozwiązana przez każdą ze stron w drodze pisemnego miesięcznego okresu wypowiedzenia, w przypadku wypłaty odszkodowania lub doręczenia przez Wartę odmowy wypłaty odszkodowania. Ten paragraf regulaminu może naruszać przepisy art. art. 3853 pkt 15 i 22 kodeksu cywilnego. Stosownie bowiem do art. 3853 pkt 15 k.c. niedozwolonym postanowieniem umownym jest takie, które zastrzega dla kontrahenta konsumenta uprawnienie wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony, bez wskazania ważnych przyczyn i stosownego terminu wypowiedzenia.
Zgodnie z art. 3853 pkt 22 k.c. sprzeczne z prawem jest przewidywanie obowiązku wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta. Wynika to faktu, iż w kwestionowanym wypadku – jeżeli ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie – zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia nie przysługuje. Zakład ubezpieczeń przewidział obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta. Taki zapis regulaminu może być uznany za niedozwolone postanowienie umowne zwłaszcza wówczas, gdy ubezpieczyciel dokonuje wypowiedzenia umowy po zajściu szkody częściowej i po wypłacie odszkodowania równego niewielkiemu ułamkowi sumy ubezpieczenia. Ochrona ubezpieczeniowa powinna w takiej sytuacji trwać nadal. Postanowienie to jest również niezgodne z art. 813 par. 1 k.c., który wprowadził czytelną zasadę przyporządkowania składki czasowi odpowiedzialności ubezpieczyciela. Ustawodawca wprowadził w tym zakresie następującą zasadę: składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
Ograniczenie odpowiedzialności
Kolejny paragraf regulaminu, który narusza prawa konsumentów, to par. 27 ust. 3. Brzmi on: w przypadku, gdy Warta wypłaciła odszkodowanie za szkodę polegającą na uszkodzeniu przedmiotu ubezpieczenia, a przed jego naprawieniem nastąpiła ponowna szkoda obejmująca ten sam przedmiot ubezpieczenia, odszkodowanie wypłaca się w wysokości różnicy, jaka występuje między ustalonym na nowo odszkodowaniem a odszkodowaniem wypłaconym za poprzednią szkodę. Analizowane postanowienie może stanowić klauzulę abuzywną, o której mowa w cytowanym powyżej przepisie art. 3853 pkt 22 k.c. oraz uregulowaniu art. 3853 pkt 2 k.c. A mianowicie w myśl przepisu art. 3853 pkt 2 k.c. niedozwolonym postanowieniem jest takie, które wyłącza lub istotnie ogranicza odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
Co ogranicza postanowienie o w/w treści – w sposób wyjątkowo nieczytelny i nieujawniony wyraźnie do wiadomości ubezpieczającego ? Czy klauzule regulaminu zawierającego ogólne warunki ubezpieczenia mieszkania, wskazują uzasadniony związek między okolicznością wyłączającą odpowiedzialność a wypadkiem?
Więcej: Gazeta Prawna 14.04.2008 (73) – str.20