Wyłudzenia na rynku kredytów detalicznych w I półroczu 2011 r.

Zgodnie z informacjami Komisji Nadzoru Finansowego oraz Kasy Krajowej SKOK w I połowie 2011 r. wartość tego rynku przekroczyła pół biliona złotych. Dokładna kwota pozostaje jednak niewiadoma, ponieważ trzeci gracz na tym rynku – firmy pożyczkowe – nie podlegają nadzorowi i nie raportują swoich wyników.

Badanie skierowane było do banków komercyjnych (w tym oddziałów banków zagranicznych), banków spółdzielczych, SKOK-ów, pośredników finansowych, instytucji pożyczkowych i innych uczestników rynku. Poproszeni oni zostali o ocenę ich postrzegania problematyki wyłudzeń kredytowych w podziale na kredyty detaliczne i mieszkaniowe, a także o udzielenie informacji na temat sposobów, w jaki walczą z tym problemem.

Respondenci obecnej edycji badania wykazali się sporym optymizmem, jeśli chodzi o skalę problemu. W ich opinii jedynie 1,1% (spadek z 1,6%) wartości portfela kredytów detalicznych stanowią kredyty stracone w wyniku wyłudzenia. Dla kredytów mieszkaniowych wartość ta wyniosła tylko 0,1% (spadek z 0,5%). Zapewne nie bez znaczenia była tutaj jakość portfela nowoudzielanych pożyczek w I połowie 2011 r. – ankietowani twierdzą, że ilość otrzymanych przez nich aplikacji fraudowych wyniosła mniej niż 3% całkowitej liczby wniosków kredytowych (70% wskazań dla kredytów detalicznych oraz 90% dla mieszkaniowych). Praktycznie identyczny procent respondentów wskazał, iż skala udanych wyłudzeń wyniosła mniej niż 5% wartości nowego portfela kredytowego (był to najniższy pułap ustawiony w ankiecie). Jednocześnie nadal ok. 20% odpowiedzi wskazuje, iż dla kredytów detalicznych wartość udanych wyłudzeń kształtuje się w przedziale 5-10%, co jest już wartością znaczną.

Większych zmian nie odnotowano w rozkładzie geograficznym przypadków wyłudzeń, z jakimi spotkali się ankietowani. Pierwsze miejsca pozostały przy województwach mazowieckim i śląskim, ale ich udział we wskazaniach zaczyna nieco spadać. Rośnie natomiast liczba wskazań województw zajmujących kolejne miejsca: łódzkiego, pomorskiego i dolnośląskiego.

Analizując sposoby przeciwdziałania wyłudzeniom kredytowym należy podkreślić, iż wszyscy respondenci podejmują aktywne działania prewencyjne. W niemal połowie przypadków zadania te są realizowane na kolejnych etapach procesu kredytowego, ale jedynie nieznacznie mniejsza liczba respondentów deklaruje, że posiada dedykowaną jednostkę do walki z wyłudzeniami kredytowymi w ramach struktur ryzyka, bezpieczeństwa lub operacji. Wśród metod organizacyjnych przeciwdziałania wyłudzeniom zdecydowany prym wiodą szkolenia dla pracowników obsługujących aplikacje kredytowe, zaś drugie miejsce należy do systemów informatycznych wspomagających proces analizy kredytowej. Logicznym continuum tych wskazań są wymieniane przez respondentów metody operacyjne przeciwdziałania wyłudzeniom – należą do nich weryfikacja autentyczności wniosku kredytowego i dokumentacji wspierającej oraz zawartych w nich informacji, sprawdzanie potencjalnych klientów w wewnętrznych i zewnętrznych bazach danych oraz inne działania operacyjne podejmowane przez odpowiedzialnych pracowników.

Mimo stosunkowo korzystnej sytuacji na rynku kredytu detalicznego w I połowie 2011 r. i sygnalizowanym przez ankietowanych spadkiem udziału wyłudzeń w portfelach kredytowych, ich przewidywania na przyszłość są umiarkowanie optymistyczne. W przypadku kredytów detalicznych ponad połowa respondentów jest zdania, iż następne miesiące przyniosą nieznaczny wzrost skali wyłudzeń. Jednocześnie głosy oddane w poprzedniej edycji badania na opcję spadku wyłudzeń przeszły tym razem na utrzymanie ich poziomu. W przypadku kredytów mieszkaniowych opinie są jeszcze bardziej zróżnicowane – 40% ankietowanych spodziewa się utrzymania się skali problemu, a jednocześnie ponad 20% spodziewa się jego nieznacznego spadku i wzrostu.

Szczegółowe wyniki badania będą dostępne wkrótce w formie raportu „Wyłudzenia na polskim rynku w segmencie kredytów detalicznych w I połowie 2011 r.”. A już 13 października 2011 r. w hotelu Marriott w Warszawie autorzy raportu organizują II Kongres Antyfraudowy, poświęcony zagadnieniom wyłudzeń na rynku finansowym.