W ciągu ostatnich piętnastu lat w wypadkach drogowych zginęło w Polsce prawie 100 tys. osób, a obrażenia odniosło ponad 1 mln. Koszty tych zdarzeń wyniosły ponad 300 mld zł. Prawdopodobieństwo śmierci uczestnika wypadku w Polsce jest średnio cztery razy wyższe niż w głównych (Anglia, Niemcy, Francja) krajach Unii Europejskiej. W każdych 100 wypadkach w naszym kraju ginie 11 osób, podczas gdy w krajach UE średnio 6 podróżujących. Wyniki badań przeprowadzonych w Europie dowiodły, że korzystanie z pasów bezpieczeństwa redukuje o blisko 50% ryzyko wystąpienia śmiertelnych i ciężkich obrażeń na skutek wypadku drogowego.
Z badań TNS OBOP oraz KRBRD wynika, że najbardziej narażoną na odniesienie obrażeń lub śmierć grupą – są ludzie młodzi, w wieku 18-24 lat. Często mają oni już własny samochód bądź pożyczają go od opiekunów. Własne auto umożliwia im prowadzenie aktywnego trybu życia. To właśnie osoby młode najczęściej uczestniczą w wypadkach. To one również najczęściej nie zapinają pasów bezpieczeństwa.
„Polscy kierowcy często »zapominają« o zapinaniu pasów bezpieczeństwa. Mają złudne poczucie kontroli nad tym, co może się zdarzyć na drodze. Są przekonani, że panują nad ryzykiem. Zapięcie pasów uzależniają od sytuacji na drodze. Kiedy podróż wydaje im się mało bezpieczna – np. poruszają się trasą szybkiego ruchu czy też podczas złych warunków pogodowych – decydują się ich użyć. Natomiast, kiedy uznają, że nie ma ryzyka wypadku, bardzo często z pasów rezygnują. Zadziwiająco wielu nie ma po prostu wyrobionego nawyku każdorazowego korzystania z pasów – niezależnie od tego, co dzieje się na drodze” – podsumowuje Anna Grzęda, koordynator badań z TNS OBOP.
Z badań przeprowadzonych przez TNS OBOP w ramach kampanii „Ostatni wyskok”, wśród powodów, dla których kierowcy nie zapinają pasów bezpieczeństwa, najczęściej wymieniane są: postrzegany brak zagrożenia (jazda w mieście, na krótkich odcinkach lub po leśnych drogach), zaufanie do własnych umiejętności, chęć zaimponowania oraz przekonanie o nieskuteczności pasów bezpieczeństwa. Bardzo silnie zakorzeniony w społecznej świadomości jest też stereotyp, dotyczący nieskuteczności pasów w przypadku: bocznego zderzenia, koziołkowania auta oraz małej prędkości samochodu. Wiele osób deklaruje, że pasy są niewygodne i przeszkadzają w jeździe. Z kolei trudne warunki podróży, niebezpieczna jazda, spodziewana kontrola policji oraz prośba bliskiej osoby o zapięcie pasów bezpieczeństwa są najczęstszymi powodami, dla których Polacy je stosują.
„Kierowcy błędnie zakładają, że niebezpieczne wypadki zdarzają się głównie na drogach poza miastem i ponadto są związane z dużymi prędkościami. W niebezpiecznej sytuacji nawet doświadczony i odpowiedzialny kierowca nie jest w stanie uratować życia własnego i pasażerów. Nie ma czasu na reakcję. Zadziwiający również jest powszechny pogląd, że pasażerowie na tylnych siedzeniach są bezpieczniejsi niż osoby na przednich. Fakty są takie, że nawet podczas wypadku z prędkością 25-35 km/h niezapięty pasami pasażer z tyłu może zabić(!) osobę siedzącą z przodu” – dodaje Andrzej Grzegorczyk, Sekretarz Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.
Kwestii używania pasów bezpieczeństwa poświęcone jest strona – www.pasybezpieczenstwa.pl. Można na niej znaleźć specjalny kalkulator. Służy on do obliczania masy, z jaką ciało osoby nieprzypiętej pasami uderza w znajdujące się w pobliżu przedmioty. Dla pełniejszego zobrazowania skutków wypadku osoby odwiedzające stronę mogą „wirtualnie” zapoznać się z konsekwencjami nieskorzystania z pasów, z pomocą z opcji „Symulator wypadku”.
Więcej informacji o kampanii: „Ostatni wyskok” oraz wyniki badań TNS OBOP polskich kierowców można znaleźć pod adresem: www.krbrd.gov.pl/kampanie/pasybezpieczenstwa.htm.
Kampania „Ostatni Wyskok” rusza 15 września 2005 r. i będzie trwała do końca października br. Planowane jest jej cykliczne powtarzanie, aby utrwalić pozytywną postawę i nawyk zapinania pasów bezpieczeństwa przez wszystkich podróżujących w każdej sytuacji. Dalsze działania są zaplanowane na kolejne lata i będą poświęcone takim zagadnieniom, jak: prędkość, alkohol, foteliki dla dzieci, niechronieni użytkownicy dróg (piesi, rowerzyści, dzieci) oraz widoczność na drodze.
Kampanii „Ostatni wyskok” towarzyszyć będą liczne działania wspierające, m.in. intensywne kontrole policji na terenie całego kraju oraz szerokie nagłośnienie jej w mediach. Spoty będą nadawane w największych stacjach telewizyjnych, kinach, stacjach radiowych oraz w Internecie. Ponadto reklamy zostaną umieszczone na autobusach, billboardach, wyświetlaczach LCD na stacjach benzynowych oraz na ulotkach wkładanych za wycieraczki samochodów. Do działań mających na celu zwiększenie używania pasów bezpieczeństwa włączyło się również aktywnie Krajowe Duszpasterstwo Kierowców. W kościołach odczytany zostanie list pasterski popierający ideę kampanii, a w 10 000 parafii w Polsce zostaną umieszczone plakaty informacyjne.
*Informacje o badaniu:
Badania przeprowadzone przez TNS OBOP na zlecenie KRBRD były realizowane w dwóch etapach:
– Badania jakościowe przeprowadzone w dniach 24-27 stycznia 2005r. z udziałem kierowców, profesjonalnych kierowców i pieszych.
– Badania ilościowe przeprowadzone w dniach 17-31 marca 2005r. łącznie wśród 2 000 osób metodą wywiadu kwestionariuszowego, odpowiednio na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1000 kierowców, nadreprezentacji 200 młodych kierowców oraz na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 800 nie-kierowców.
W badaniu przyjęto następujące definicje operacyjne: „Kierowca” to osoba powyżej 18 roku życia, która ma ważne prawo jazdy oraz w ciągu ostatnich 12 miesięcy przynajmniej raz jechała samochodem. Natomiast „Nie-kierowca” to osoba powyżej 15 roku życia, taka, która nie ma prawa jazdy lub ma prawo jazdy, ale w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie kierowała samochodem.