Na całym świecie transakcje bezgotówkowe stają się coraz popularniejsze, a użycie gotówki spada. Szacuje się, że w 2022 dokonywanych będzie już ponad bilion transakcji bezgotówkowych rocznie. W płatnościach bezgotówkowych największe wzrosty notują rozwijające się kraje Azji – 32% wzrost rok, rocznie oraz w rejonie CEMEA (Europa Środkowa, Bliski Wschód i Afryka) – wzrost o 19%. W krajach rozwiniętych to roczne wzrosty na poziomie 7%.
Szacunkowa globalna stopa wzrostu płatności bezgotówkowych na świecie wynosi około 14%, porównując rok 2019 do 2018. Prognozy te mogą okazać się jeszcze lepsze biorąc pod uwagę duże zaangażowanie firm technologicznych w tworzenie nowych rozwiązań oraz promocję transakcji bezgotówkowych. Jednocześnie, to wciąż karty debetowe są najpopularniejszym środkiem płatniczym w transakcjach bezgotówkowych.
– W Polsce transakcje bezgotówkowe cieszą się dużą, i w ostatnich latach stale rosnącą, popularnością. W okresie 2016-2017 odnotowaliśmy wzrost tego segmentu płatności na poziomie 14%. W najbliższym czasie powinniśmy przebić barierę 200 transakcji bezgotówkowych na jednego mieszkańca miesięcznie – mówi Marcin Szczotok, Head of Global Markets Technology w Capgemini Software Solutions Center
Nowa rzeczywistość wyzwaniem dla banków
Rynek płatności znacząco przyśpieszył i ewoluuje. To, co do niedawna było domeną banków teraz cieszy się dużym zainteresowaniem i zaangażowaniem dużych firm technologicznych (BigTech) oraz wielu małych graczy, start-upów z kręgu FinTech, które chcą zmienić zasady gry. Wprowadzane na rynek są nowe sposoby płatności, pojawiają się technologie upraszczające transakcje do minimum.
Dużym zainteresowaniem cieszą się nowoczesne aplikacje start-upów i rozwiązania płatnicze które zmieniają wręcz zasady panujące dotychczas w bankowości. To ogromne wyzwanie dla banków, które muszą jeszcze dynamiczniej dostosowywać się do potrzeb konsumentów. Z początkiem 2019 roku w Wielkiej Brytanii szacunkowo ok. 61 milionów kont osobistych nie było aktywnie używanych, klienci „porzucili” je na rzecz rozwiązań alternatywnych.
Rynek i regulatorzy wymuszają na bankach otwartość, korzystanie i tworzenie platform Open Banking, udostępnianie API, szersze wykorzystywanie AI. Zmiany te sprawiają także, że banki poszukują na rynku nowych rozwiązań, nawiązują współprace ze start-upami, czy nawet je inkubują. Liczne instytucje finansowe zacieśniają współpracę. Jednocześnie część zmian zachodzących w bankach pojawia się wyłącznie ze względu na zmieniające się przepisy, chociażby takie jak wprowadzona przez Unię Europejską druga dyrektywa PSD 2 (2nd Payment Service Directive).
– Bezgotówkowe formy płatności opierają się głównie na dostępie do nowych technologii. Giganci z branży technologicznej stali się nowymi rywalami, jak i partnerami dla banków. W bardzo krótkim czasie zmieniają się przyzwyczajenia oraz potrzeby konsumentów. To olbrzymie wyzwanie dla branży finansowej, aby dostosować się do tych zmian, zwłaszcza że w przeszłości portfolio produktów mogło być przez lata takie samo. Obecnie mówimy o potrzebie ciągłej ewolucji w celu dostosowania się do rynku – mówi Piotr Siuda, Vice President, Head of Financial Services Strategic Business Unit w Polsce, Capgemini Software Solutions Center
Giganci technologiczni to według banków największe zagrożenie – twierdzi tak 63% ankietowanych przedstawicieli banków. BigTech wykorzystuje globalny zasięg, rozpoznawalność marki, zaufanie klientów, rozbudowaną infrastrukturę i doskonałą obsługę klienta, aby zdobyć swoją pozycję na rynku finansowym.
Tempo zmian w bankach wciąż zbyt wolne
Banki bardzo powoli zmierzają w kierunku bardziej otwartego podejścia. Większość z nich nie chce korzystać z otwartej bankowości. Tylko 48% badanych przez Capgemini banków zamierza korzystać z otwartych interfejsów API szerzej niż poziom określony przez przepisy. Większość działań podejmowanych przez banki w celu cyfrowej transformacji podyktowana jest dostosowaniem własnych rozwiązań do wymogów wyznaczanych przez regulacje prawne.
Tam, gdzie banki nie są zobowiązane do udostępniania większej ilości danych, zazwyczaj decydują się tego nie robić. Większość banków nie upatruje w tym szansy na rozwój, a jedynie konieczność zgodności z przepisami. Te natomiast zmieniają się bardzo powoli, nie nadążając nad technologicznymi rozwiązaniami tworzonymi przez BigTech i start-upy oraz czyhające nowe cyberzagrożenia.
Eksperci Capgemini radzą, aby banki rzeczywiście zdały sobie sprawę z istoty zastosowania modelu opartego na ekosystemie usług i rozwiązań, tak aby sprostać wymaganiom klientów i móc prosperować w konkurencyjnym otoczeniu. Banki powinny nie tylko rozważyć szybkie wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą im dostosować swoje oferty do współczesnego rynku, ale również nadawać kierunek tym rozwiązaniom.
Strategicznie, banki powinny myśleć jak zostać liderem usług Open Banking w przyszłości. Warto chociażby myśleć o modernizacji architektury teleinformatycznej w celu obejścia ograniczeń rozbudowanej i starej infrastruktury, z której obecnie korzystają. Skostniałe instytucje finansowe, aby móc liczyć się w walce o współczesnego klienta muszą zacząć reagować znacznie dynamiczniej.
Gotówka wciąż pozostaje w obiegu, choć jej znacznie maleje. Tak jak karty płatnicze przestają być jedyną szeroko dostępną formą transakcji bezgotówkowych. Rynek płatności przechodzi przez okres dynamicznych zmian zarówno od strony technologii i istniejących rozwiązań, jak i samych graczy obecnych na rynku. Najważniejsze są jednak znacznie zmieniające się potrzeby i zachowania klientów. To im należy sprostać i to jest największe wyzwanie, zwłaszcza dla tradycyjnych banków.
Cały raport Capgemini World Payments Report jest dostępny tutaj: https://www.capgemini.com/news/world-payments-report-2019/.
Źródło: Capgemini
Wojciech Boczoń
