Rolowanie pożyczek – to główny zarzut do spółek z grupy Złotówka (Bis, Duo, Three), natomiast brak zwrotu części kosztów kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty to przykładowy zarzut dla firmy pożyczkowej Euroexpert. Prezes UOKiK prowadzi ponad 60 postępowań dotyczących firm pożyczkowych.
Chwilówki to pożyczki udzielane na krótki czas, np. na miesiąc, i na niewielkie kwoty – np. 1000 zł. Zazwyczaj korzystają z nich osoby, którym bank nie udzielił kredytu.
Złotówka
Prezes UOKiK postawił zarzuty podmiotom z grupy Złotówka (tj. Spółce Złotówka Bis, Złotówka Duo oraz Złotówka Three), które oferują konsumentom pożyczki gotówkowe i działają przede wszystkim na terenie województw: pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Jeden z zarzutów dotyczy rolowania pożyczek, co może być próbą ominięcia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie kosztów pożyczek. Jedna spółka z grupy Złotówka pożycza konsumentowi kilkaset złotych i pobiera prowizję. Jeżeli klient, z uwagi np. na trudną sytuacji finansowej nie spłaca rat wówczas kolejne spółki z grupy Złotówka, na zmianę, zawierają z nim umowy na spłatę poprzednich zobowiązań. Pieniądze nie trafiają jednak do pożyczkobiorcy. Spłaca on natomiast cały czas koszty kolejnych pożyczek, tym samym Złotówka ma stały dochód, a dług rośnie. Przykładowo: emerytka z Torunia pożyczyła 400 zł, których nie spłacała. Za namową Złotówki przez rok zawierała co miesiąc nowe umowy, a firma pobrała w sumie 960 zł opłat. Czyli ponad 2 razy więcej niż pożyczyła.
Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim (art. 36c): jeżeli konsument nie spłacił pożyczki w ciągu 120 dni i zaciąga kolejną, to jest chroniony – wszystkie pobierane w tym czasie opłaty muszą się zmieścić w limicie kosztów pozaodsetkowych naliczanych od kwoty pierwszego kredytu. Ten przepis ma wyeliminować rolowanie, czyli zadłużanie się, aby spłacić poprzednie zobowiązania.
Euroexpert
UOKiK prowadzi też postępowanie przeciwko firmie Euroexpert z Bydgoszczy. Zastrzeżenia dotyczą m.in. sytuacji, gdy przy wcześniejszej spłacie pożyczki przez konsumenta spółka zatrzymuje całość pobranych opłat związanych z przygotowaniem umowy (prowizja za udzielenie pożyczki). Zgodnie z prawem, zwrot powinien obejmować wszystkie naliczone przez kredytodawcę opłaty proporcjonalnie do czasu, w którym umowa już nie będzie realizowana. To mogą być duże kwoty dla konsumenta, ponieważ Euroexpert pobiera prowizję, która wynosi nawet 30 proc. kwoty pożyczki.
UOKiK a pożyczki
Prezes urzędu prowadzi prawie 60 postępowań dotyczących firm pożyczkowych. W 2017 r. wydał 9 decyzji z tej branży (Net Credit, Meritum Polska, Incredit, Provident Polska, Wonga.pl, Compass Money, EGF Council, Council, For you).
Porady dla konsumentów
- Koszt kredytu to odsetki i pozostałe opłaty (np. za przygotowanie umowy, prowizję, ubezpieczenie).
- 10 proc. – tyle mogą wynieść obecnie odsetki maksymalne. Limity określa kodeks cywilny. Jest to dwukrotność odsetek ustawowych (wyliczamy je, dodając 3,5 proc. do stopy referencyjnej NBP, która obecnie wynosi 1,5 proc.).
- Pozaodsetkowe koszty nie mogą być większe niż kwota, którą pożyczamy. Kredytodawca oblicza je według wzoru. Ich maksymalna wysokość to suma 25 proc. pożyczki i 30 proc. kwoty zmiennej, która zależy od tego, na ile dni czy lat się zadłużamy.
- RRSO – to rzeczywista roczna stopa oprocentowania, czyli koszt kredytu określony w procentach w stosunku do kwoty, którą pożyczamy. Ułatwia porównanie ofert.
- Formularz informacyjny – musisz go dostać od każdego pożyczkodawcy przed zawarciem umowy. Znajdziesz tam dane o kosztach zobowiązania, pobieranych opłatach.
- 14 dni – w tym czasie możesz odstąpić od umowy o kredyt konsumencki Będziesz musiał oddać jednak odsetki za czas, w którym pieniądze były na twoim koncie.
- W każdym momencie możesz wcześniej spłacić pożyczkę. Instytucja finansowa musi się z tobą rozliczyć z pobranych opłat – dostaniesz zwrot proporcjonalnie do okresu, w którym wcześniej spłacisz dług.
- Sprawdź, czy w rejestrze Komisji Nadzoru Finansowego widnieje firma pożyczkowa lub pośrednik kredytowy.
Wojciech Boczoń
