Otrzymałeś spadek z zagranicy? Licz się z tym, że ten sam majątek prawdopodobnie będziesz musiał opodatkować dwa razy. Co więcej, może się okazać, że jeszcze do niego dopłacisz.

Spadki transgraniczne, czyli sytuacje, kiedy spadkobierca dziedziczy majątek po zmarłym w innym kraju często podlegają podwójnemu opodatkowaniu – przez polski i zagraniczny fiskus. W skrajnych przypadkach zdarza się, że należne podatki przekraczają wartość samego spadku.

Obowiązuje prawo ojczyste spadkodawcy

Z zasady w sprawach spadkowych obowiązuje prawo ojczyste spadkodawcy (testatora). Ono decyduje o ważności testamentu i jego formie. W efekcie, jeżeli dla spadkodawcy prawem ojczystym jest prawo polskie, a dla spadkobiercy obce, to dziedziczenie następuje według reguł ustalonych w prawie polskim. Jeżeli spadkodawca w chwili śmierci miał obywatelstwo polskie lub nie mając żadnego obywatelstwa mieszkał w Polsce, rozstrzyganie w sprawach spadkowych również należy do sądów polskich.

Jeżeli jednak obywatel Polski zmarł za granicą, sprawy spadkowe można załatwić również przed sądem innego kraju. Przed sądem obcego państwa spadkobierca może dochodzić swoich praw do spadku tylko wtedy, gdy spadek znajduje się poza granicami Polski.

Jeżeli spadkodawca był cudzoziemcem i pozostawił położoną w Polsce nieruchomość, postępowanie spadkowe będzie odbywać się przed polskim sądem. Podobnie będzie w przypadku wchodzącego w skład spadku spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Ułatwienia spadkowe w UE

Odmiennie niż polskie prawo kwestię właściwości sądu w sprawach spadkowych mogą normować umowy międzynarodowe. Parlament Europejski w lipcu br. wydał rozporządzenie, które ma umożliwić wybór przepisów dotyczących dziedziczenia właściwych bądź dla miejsca pochodzenia bądź dla miejsca stałego pobytu. Państwa członkowskie mają trzy lata na jego wdrożenie.

– Nowe regulacje mają na celu ułatwienie rozstrzygania kwestii spadkowych oraz uniknięcie sporów, które powstają w przypadku rozpatrywania testamentów, do których zastosowanie może mieć prawo więcej niż jednego kraju członkowskiego. Nowe przepisy pozwolą spadkobiercom uniknąć kosztownych sporów prawnych oraz ograniczą biurokrację – informuje PE.

Rozporządzenie wprowadza dwie nowe zasady radzenia sobie ze spadkami transgranicznymi. Zgodnie z pierwszą, jeżeli spadkodawca umrze w państwie członkowskim, które nie było jego krajem ojczystym, sprawa spadkowa będzie rozpatrywana według prawa kraju członkowskiego oraz przez sąd i organy tego kraju członkowskiego, które jako ostatnie było wskazane przez zmarłego jako „stałe miejsce zamieszkania”. Druga zasada mówi, że testator ma możliwość wskazania prawa swojego kraju pochodzenia jako właściwego przy rozstrzyganiu kwestii spadkowych. Rozporządzenie PE nie reguluje jednak podwójnego opodatkowania odziedziczonego z zagranicy majątku.

Fiskus zabiera podwójnie

Na dzień dzisiejszy Polska ma, zawarte jeszcze w latach 20. XX wieku, tylko trzy umowy (z Austrią, Węgrami i ówczesną Czechosłowacją) o unikaniu podwójnego opodatkowania przy spadkach i obecnie nie trwają żadne prace nad nowymi umowami. W rezultacie w przypadku spadków otrzymanych z pozostałych krajów wystąpi podwójne opodatkowanie – polski spadkobierca zapłaci podatek od spadku zarówno w państwie, w którym mieszkał spadkodawca, jak i w Polsce.

Po otrzymaniu spadku z zagranicy nastąpi ustalenie jego wartości oraz wysokości podatku w kraju, w którym znajduje się majątek. Spadkobierca zapłaci podatek za granicą, po czym zgłosi – w formie deklaracji podatkowej na formularzu SD-3 – otrzymanie spadku w polskim urzędzie skarbowym. Ten z kolei ustali wysokość podatku od spadku, który należy rozliczyć w Polsce.

Polscy obywatele dziedziczą dziś majątki na całym świecie. W świetle panujących przepisów, skomplikowanych procedur oraz podwójnego opodatkowania odziedziczonego majątku bywają bezradni – mogą nic nie zyskać, a nawet zostać obciążeni dodatkowymi kosztami. Uniknąć negatywnych konsekwencji związanych ze spadkiem można poprzez odrzucenie spadku.

Jeżeli polski spadkobierca dziedziczący po obcym spadkodawcy wie, że postępowanie spadkowe toczyć będzie się według prawa innego kraju, może zwrócić się do prawnika, notariusza, polskiej placówki dyplomatycznej lub urzędu konsularnego z zapytaniem o dalszą procedurę – gdzie szukać informacji, co i w jakim terminie zrobić.

Komentuje Piotr Szulczewski, analityk obszaru Firma i Podatki Bankier.pl

Podatki rządzą się własnymi zasadami Podatnik uzyskujący spadek z zagranicy powinien zaznajomić się ze stawkami, zasadami naliczania oraz zwolnieniami z podatku od spadków i darowizn obowiązującymi w kraju, z którego spadek pochodzi. Z racji na fakt spadkobrania obowiązywać go będą zasady ustalenia zobowiązania za granicą oraz w Polsce. Z tego względu – w większości przypadków – powinien liczyć się z możliwością podwójnego zaliczenia podatku od tego samego spadku. Mimo ustalenia zasad spadkobrania zgodnie z przepisami jednego z państw, podatki rządzą się własnymi zasadami, a kwestie ich pobierania w jednym z krajów nie są uregulowane na wzór prawa międzynarodowego prywatnego. Oznacza to w konsekwencji, że podatnik musi przygotować się na ustalenie zobowiązania podatkowego zarówno w Polsce – miejscu zamieszkania spadkobiercy, jak i w kraju położenia spadku lub zamieszkania spadkodawcy, o ile przepisy zagraniczne taki obowiązek również przewidują.

Zuzanna Brud, Bankier.pl

Źródło: Bankier.pl