Oświadczenie firmy Euronet: 18 czerwca br. Euronet przeprowadza jednodniową akcję protestacyjną mającą na celu zwrócenie uwagi konsumentów, decydentów oraz partnerów biznesowych na obecną sytuację operatorów bankomatów w Polsce.
Dziś obniżamy limit krajowej wypłaty gotówki do 200 PLN podczas jednej transakcji, ponieważ VISA, Mastercard i Polski Standard Płatności (BLIK) nie pokrywają kosztów krajowej wypłaty gotówki z bankomatów ponoszonych przez operatorów bankomatów w Polsce.
Od 14 lat stawka za wypłatę gotówki kartą krajową, a od 2015 roku także przy użyciu kodu BLIK (tzw. interchange bankomatowy), jaką płacą VISA, Mastercard i Polski Standard Płatności (BLIK) operatorom bankomatów praktycznie nie zmieniła się. Doprowadziło to do sytuacji, w której krajowe wypłaty gotówki realizowane są przez operatorów bankomatów w Polsce ponad dwukrotnie poniżej kosztów jakie ponoszą oni w związku z taką usługą. Dysproporcja pomiędzy przychodami a kosztami transakcji wypłaty krajowej, w sytuacji zwiększającego się zapotrzebowania na gotówkę pozyskiwaną z bankomatów oraz zmniejszające się możliwości subsydiowania wypłat krajowych innymi źródłami przychodów, niosą za sobą ryzyko braku możliwości dalszego utrzymywania sieci bankomatowych. W konsekwencji odcięcia znacznej części społeczeństwa od dostępu do gotówki, szczególnie w mniejszych miejscowościach, gdzie bankomat nierzadko jest jedynym jej źródłem. Jednocześnie prowizje za wypłaty z bankomatów, ustalane i pobierane przez banki od użytkowników bankomatów, stale rosną, dodatkowo zwiększając barierę dostępu do gotówki.
Do podjęcia działań, w tym dzisiejszego protestu, skłoniły nas wyniki Analizy Rynku Bankomatów w Polsce, przygotowanej przez Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego w sierpniu 2023 r. Analiza bazująca na danych z 69% rynku bankomatów w Polsce (bankowych i niebankowych) potwierdza, że rentowność branży konsekwentnie spada, a przychody z krajowej wypłaty gotówki (interchange bankomatowy) pokrywają tylko ok. 49% kosztów krajowej transakcji wypłaty ponoszonych przez operatorów niezależnych. Materiał ten został przesłany do niemal wszystkich podmiotów zainteresowanych rynkiem płatności, w tym do VISA, Mastercard i Polskiego Standardu Płatności (BLIK), jednak – pomimo jednoznacznych wyników analizy – nie podjęły one jakichkolwiek działań na rzecz zrównoważenia ustalanych przez siebie stawek wypłat gotówki kartami polskimi z kosztami obsługi tych transakcji.
Należy podkreślić, że choć Narodowy Bank Polski w swojej Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego z roku 2021, również widzi potrzebę działań na rzecz samoregulacji tych stawek, czyli urealnienia ich przez schematy płatnicze (VISA, Mastercard, Polski Standard Płatności (BLIK), to samoregulacja jak dotąd nie nastąpiła.
Bankomaty nigdy nie były tak istotne dla użytkowników w historii bankowości polskiej jak teraz – nigdy wcześniej nie obsługiwały tak dużych przepływów gotówkowych będących odpowiedzią na zapotrzebowanie społeczne. Przy mniejszej liczbie oddziałów bankowych i zamykaniu obsługi kasjerskiej, sieci bankomatowe stały się krytycznym elementem infrastruktury finansowej kraju. Tym bardziej krytycznym w obliczu zagrożeń w obszarze bezpieczeństwa. Dane na potwierdzenie powyższych zjawisk są publicznie dostępne w statystykach NBP. Nawet jeśli w przestrzeni publicznej obecny jest nieprawdziwy pogląd o zanikającej roli gotówki, mamy nadzieję, że podmioty, które decydują o kształcie i bezpieczeństwie rynku finansowego dokonają obiektywnej analizy rynku dostępu do gotówki oraz ryzyk, jakie obecna sytuacja niesie za sobą dla całego polskiego sektora finansowego.
Dlatego postulujemy zmianę obecnego systemu pobierania opłaty za transakcje krajowej wypłaty gotówki przez operatorów bankomatów od VISA, Mastercard i BLIK oraz dostosowania go do poziomu uwzględniającego realne koszty świadczenia tej usługi.
Wierzymy w działanie mechanizmów rynkowych dla dobra użytkownika końcowego i podtrzymania stabilności ważnego elementu systemu finansowego kraju jakim są bankomaty.
Źródło: Euronet
Wojciech Boczoń
