Tradycyjne polecenie zapłaty
Polecenie zapłaty (ang. direct debit) jest instytucją znaną na rozwiniętych rynkach bankowych od wielu lat. W Polsce jest ono dostępne od 1998 roku i obecnie zyskuje coraz większa popularność.
Idea polecenia zapłaty polega na tym, że inicjacja płatności następuje nie przez dłużnika, lecz przez samego wierzyciela na którego rachunek ma wpłynąć konkretna suma pieniężna. Dzięki stosownemu upoważnieniu wierzyciel może zlecać w ten sposób przelewy z rachunku dłużnika na własne konto. Taka instytucja w początkowym okresie była stosowane w kontaktach handlowych pomiędzy przedsiębiorcami. Szybko jednak okazało się, ze że polecenie zapłaty świetnie sprawdza się w przypadku płatności masowych.
Obecnie polecenie zapłaty jest stosowane przez większość dostawców masowych w Polsce takich jak operatorzy telekomunikacyjni, dostawcy energii elektrycznej i innych mediów, telewizje kablowe itd. Polecenie zapłaty jest także obsługiwane przez prawie wszystkie działające na naszym rynku banki. Stworzyły one nawet koalicję na rzecz polecenia zapłaty, która ma wspierać wysiłki popularyzacji tego instrumentu wśród klientów.
Karta na zlecenie
Choć instytucja polecania zapłaty zyskuje popularność, to jednoczenie wyrasta jej zupełnie nowa konkurencja. Jest nią możliwość wykonywania podobnych stałych zleceń z rachunku karty płatniczej. Ponieważ w przypadku kart każda płatność jest inicjowana przez wierzyciela, karta może być bez żadnych dodatkowych modyfikacji mechanizmu akceptacji używana do tego celu. Ten sposób wykonywania stałych zleceń z rachunku karty płatniczej można nazwać, stosując analogię do bankowego polecenia zapłaty, kartowym poleceniem zapłaty.
Na początku trzeba zaznaczyć, że kartowe polecenie zapłaty może być stosowane tylko w odniesieniu do kart, umożliwiających płatności w Internecie. Chodzi tu zatem o wszystkie karty wypukłe (głownie karty kredytowe i charge) oraz nieliczne karty elektroniczne (m.in. karty wydawane przez Interligo oraz Bank BPH). Dzieje się tak ponieważ polecenie zapłaty jest realizowane w taki sam sposób jak zwykła płatność kartą w Internecie.
Aby zapłacić kartą w sieci wystarczy podać sprzedawcy nasze dane, numer karty oraz datę jej ważności. Wymagane jest także podanie kodu zabezpieczającego, który znajduje się z tyłu karty (CVV2 lub CVC2). Te dane wystarczą by sprzedawca mógł zainicjować dokonanie płatności z rachunku naszej karty.
W ten sposób realizowane jest kartowe polecenie zapłaty, z tym że raz podane dane są wykorzystywane wielokrotnie do realizowania płatności na różne zmieniające się kwoty. Są one inicjowane przez sprzedawcę na podstawie jednorazowego upoważnienia do obciążania rachunku karty. Takie upoważnienie składa klient którzy chce korzystać z kartowego polecenia zapłaty. Płatności mogą być inicjowana w stałych z góry ustalonych terminach, lub w sposób nieregularny gdy zaistnieje taka potrzeba.
Komórkowi pionierzy
Jednym z pionierów kartowego polecenia zapłaty jest sieć telefonii komórkowej Plus. Pozwala ona swoim abonentom na stałe regulowanie należności za rozmowy z rachunku karty płatniczej abonenta. Aby skorzystać ze stałego zlecenia opłacania rachunku kartą płatniczą należy wysłać do Plus GSM upoważnienie do obciążania karty płatniczej. W upoważnieniu trzeba wpisać wszystkie dane karty płatniczej, która ma być obciążana. Po przesłaniu lub osobistym dostarczeniu upoważniania operator co miesiąc obciąża kartę płatniczą kwotę wynikająca z faktury za usługi telekomunikacyjne. Pieniądze z rachunku karty są pobierane ostatniego dnia terminu płatności faktury. Podobną usługę swoim abonentom oferuje także sieć Era.
Bez granic
Ogromną zaletą kartowego polecenia zapłaty, w stosunku do polecania bankowego jest brak ograniczeń terytorialnych. Bankowe polecenie zapłaty funkcjonuje w ramach systemu rozliczeniowego Elixir, który rozlicza tylko i wyłącznie banki działające na terytorium Polski. Nie ma możliwości obciążania w ten sposób rachunków zagranicznych. Co prawda istnieje system międzynarodowego polecenia zapłaty, oparty o system SWIFT, jednak korzystanie z niego pociąga za sobą znacznie wyższe koszty.
Natomiast poprzez kartowe polecenie zapłaty można obciążyć każdą kartę, która nadaje się do płatności w Internecie, bez wzglądu na to w jakim kraju i przez jaki bank została wydana. Zakres działania kartowego polecenia zapłaty jest wiec bardzo szeroki.
Odwołanie polecania zapłaty
Najważniejszą gwarancją prawidłowego wykorzystywanie polecenie zapłaty jest możliwość bezwarunkowego anulowania każdego wykonanego polecenia. Osoba fizyczna korzystająca z bankowego polecenia zapłaty ma możliwość anulowania każdej płatności przez okres 30 dni od jej wykonania.
Nie inaczej jest w przypadku kartowego polecenia zapłaty. Klient ma możliwość anulowania (reklamowania) każdej transakcji realizującej kartowe polecenie zapłaty (tak jak każdej innej transakcji dokonanej kartą). W takim przypadku pieniądze wracają na rachunek jego karty.
W przypadku bankowego polecenia zapłaty, wiele banków pobiera opłatę za odwołanie polecenia zapłaty. W przypadku odwołania transakcji kartą płatniczą żadne opłaty nie są pobierane.
Prowizje
W przypadku kartowego polecenia zapłaty wszystkie wynikające z niego koszty ponosi wierzyciel inicjujący płatność. Posiadacz karty nie jest w takiej sytuacji obciążony żadną dodatkową kwotą. W przypadku bankowego polecenia zapłaty klient najczęściej musi ponieść opłatę za wykonane polecenia zapłaty, równe najczęściej opłacie za wykonanie przelewu. Co prawda niektóre banki obsługują polecenie zapłaty całkowicie za darmo, jednak w takiej sytuacji najczęściej pobierają wyższą opłatę za prowadzenie rachunku.
Dla posiadaczy kart jest także niezwykle ważne, że każda wykonywana przy użyciu kartowego polecenia zapłaty transakcja jest traktowana jako bezgotówkowa. Dzięki temu, jak wspomniałem nie płacą prowizji, a dodatkowo, jeśli korzystają z karty kredytowej, to za dokonaną płatność zapłacą nawet po 50 dniach bez jakichkolwiek odsetek.
Jak zacząć
Praktycznie każdy przedsiębiorca może zaproponować swoim klientom kartowe polecenie zapłaty. Trzeba jednak pamiętać, że tylko około 2,5 ze znajdujących się na rynku 17 milionów kart płatniczych nadaje się by do takich płatności być wykorzystywane. Aczkolwiek posiadaczami kart kredytowych i obciążeniowych są najczęściej osoby lepiej sytuowane.
Jeśli wiec chcemy zaoferować naszym klientom możliwość stałego opłacania rachunków kartą, musimy w pierwszym rzędzie nawiązać współpracę z jednym z centrów rozliczeniowych oferujących taką usługę. Usługa umożliwiająca realizację kartowego polecenia zapłaty nosi nazwę „wirtualnego POSa” (POS to terminal służący do akceptacji kart płatniczych). Usługę taką oferują na naszym rynku centra eCard oraz PolCard, do końca roku będzie ją świadczyć także centrum CardPoint.
W celu realizacji kartowego polecenia zapłaty, sprzedawca przesyła do centrum rozliczeniowego dane kart klientów, które mają zostać obciążone. Centrum realizuje transakcje w określonym przez klienta dniu. Po jej zrealizowaniu na konto sprzedawcy zostają przekazane pieniądze pomniejszone o kwotę prowizji za transakcję. Prowizja pobierana przy korzystaniu z wirtualnego POS jest nieznacznie wyższe od prowizji pobieranej za transakcje w punktach handlowo-usługowych.
Po nawiązaniu współpracy z centrum rozliczeniowym pozostaje nam już tylko przekonać naszych klientów do tej nowej metody opłacania rachunków. A nie jest to łatwe, bowiem klienci bardzo obawiają się podawania danych swoich kartach. Powinniśmy także pamiętać, by zgodę na obciążanie rachunku karty klienci bezwzględnie wyrażali pisemnie na specjalnym druku.
Podsumowanie
Kartowe polecenie zapłaty powoli pojawia się na naszym rynku. Stosowane jest głównie jako uzupełnienie innych form płatności. Nigdy nie jest natomiast podstawowym sposobem płatności. Wdaje się, że wykorzystanie kart płatniczych świetnie uzupełnia funkcjonujące bardzo dobrze na rynku bankowe polecenie zapłaty. Szczególnie atrakcyjnie może wydać się ono dla firm, które już akceptują karty płatnicze w Internecie lub w sposób tradycyjny, za pomocą terminali POS.
Największe korzyści kartowe polecenie zapłaty może jednak przynieść w przypadku transakcji o charakterze międzynarodowym. W takim przypadku stosowanie innego typu polecenia zapłaty jest najczęściej kosztowne i czasochłonne. Kartowe polecenie zapłaty dokonywane jest od ręki przy niedużych kosztach. Kartowe polecenie szczególnie opłaca się w przypadku transakcji na najniższe kwoty, ponieważ pobierana za nie prowizja ma zawsze charakter procentowy, bez kwot minimalnych.
