W Polsce działa obecnie 346 systemów sieciowych – 309 franczyzowych i 37 agencyjnych. W tej liczbie 313 aktywnie poszukuje partnerów do prowadzenia placówek franczyzowych i agencyjnych. Sieci franczyzowe występują w handlu i usługach, przy czym w handlu najpopularniejsza jest branża odzieżowa, a w usługach – gastronomia. Wśród systemów agencyjnych w handlu najwięcej jest mniejszych sklepów spożywczo-przemysłowych (np. Kolporter i Żabka) a w usługach pośredników finansowych (np. placówki partnerskie Banku BPH, agencje PKO BP czy partnerzy Expandera).
Na rozwój przez franczyzę zdecydowały się między innymi: Vision Express, BZ WBK, ING Nationale-Nederlanden oraz Wedel (Pijalnie Czekolady). Pojawienie się placówek partnerskich nowych banków (np. ING Bank Śląski, Polbank EFG) było bezpośrednio związane z dobrą koniunkturą na sprzedaż kredytów hipotecznych i innych produktów bankowych. Pojawienie się nowych franczyzowych sieci sklepów z artykułami dla domu i ogrodu (np. Dobre Dla Domu – sklepy z odłogami, panelami ściennymi i drzwiami) odzwierciedla boom w budownictwie mieszkaniowym.
W 2006 roku 28 systemów franczyzowych zakończyło rozwój poprzez franczyzę. Powody takiej decyzji były różne – od przejęcia przez konkurencję, (bank BISE przejął punkty kasowe Skarbonka), poprzez niewłaściwy model biznesowy (Pan American Pizza, Agro.Gps.pl), po brak zainteresowania potencjalnych franczyzobiorców (Video24, Tele Catering). Również na rynku sieci agencyjnych byliśmy świadkami spektakularnych wydarzeń. Sieć ponad 400 placówek partnerskich zostanie włączona do nowego banku, który powstanie po fuzji Banku BPH z Pekao oraz Fortis Bank kupił Dominet Bank wraz z siecią 120 placówek partnerskich. W obu przypadkach potwierdzono zachowanie placówek partnerskich.
Liczba jednostek franczyzowych
Coraz więcej polskich przedsiębiorców decyduje się na zakup licencji franczyzowej. W 2006 roku 17 tys. franczyzobiorców prowadziło 20,6 tys. placówek franczyzowych. Wzrosła także liczba punktów agencyjnych z 12 do 13 tys. prowadzonych przez 10,5 tys. agentów. Niezmiennie największym powodzeniem cieszą się inwestycje tanie, przynoszące zwrot kosztów w ciągu pierwszych 24 miesięcy działalności. W 2006 roku franczyzobiorca zainwestował średnio 380 tys. zł w otwarcie nowej jednostki z czego ponad 44 proc. pochłonęły inwestycje w urządzenie i wyposażenie placówek. W sumie do końca roku inwestycje franczyzobiorców wyniosły ponad 10 mld zł.
Wartość przychodów
W tym roku po raz pierwszy PROFIT system zbadał przychody franczyzobiorców. Sprzedaż w placówkach franczyzowych i agencyjnych wyniosła w 2006 roku niemal 50 mld zł (49,5 mld zł), co jest równe ok. 4,8 proc. PKB. Przy czym średnia sprzedaż różniła się w zależności od branży: najmniej wyniosła w przypadku punktów kasowych – niecałe 4 tys. zł miesięcznie, a najwięcej w branży paliwowej – prawie 750 tys. zł miesięcznie. Należy jednak zwrócić uwagę, że wysokość przychodów idzie w parze z poziomem inwestycji – dla punktów kasowych średnia inwestycja kształtuje się na poziomie ok. 2 tys. zł a na uruchomienie stacji benzynowej trzeba wyłożyć średnio 2,5 mln zł.
Pochodzenie sieci
Od 2002 roku, gdy liczba sieci krajowych po raz pierwszy przewyższyła liczbę systemów zagranicznych, stale obserwujemy wzrost odsetka sieci rodzimych. W 2006 r. działały 218 sieci polskie (70,6%) i 91 sieci zagranicznych (29,4%). W przypadku sieci agencyjnych również przeważają rodzime marki (83,3%). Nie brakuje jednak systemów (zarówno zachodnich, jak i ze Wschodu) zainteresowanych wejściem na Polski rynek. W 2006 roku rozpoczęła działalność w Polsce Century 21, amerykańska sieć z branży nieruchomości, w styczniu 2007 rosyjska sieć odzieżowa SELA uruchomiła pierwszy sklep franczyzowy w Polsce, a międzynarodowa sieć szkół języka angielskiego Direct English szuka w Polsce masterlicencjobiorcy. Do Polski powrócił też Slovnaft z nową koncepcją franczyzowych stacji benzynowych. Łącznie na naszym rynku pojawiło się 18 sieci zagranicznych, z których 5 otworzyło pierwsze jednostki franczyzowe już w ubiegłym roku, pozostałe planują otwarcia na 2007 r.
Polska franczyza na eksport
Obecnie już 24 polskie sieci posiadają franczyzobiorców za granicą, a następne 16 planuje otwarcie pierwszej jednostki franczyzowej w ciągu najbliższego roku. Dominują sieci z branży odzieżowej jak Tatuum, House czy Reserved, ale na ekspansję decydują się również także polskie marki z innych branż, jak Kosmetyczny Instytut Dr Irena Eris.
Rosnąca przewaga sieci rodzimych nad zagranicznymi oraz ekspansja za granicą to typowe oznaki dojrzałości franczyzy – uważają doradcy PROFIT system – Takim symptomem jest również żywe reagowanie sektora franczyzy i agencji na trendy w gospodarce.
Rynek franchisingu w Polsce jest już dobrze zorganizowany. Działa na nim Polska Organizacja Franczyzodawców, która zrzesza największe sieci franczyzowe, krajowe i zagraniczne, działające w Polsce. Coraz większą popularnością cieszą się media poświęcone franczyzie. Rośnie oglądalność portalu www.franchising.info.pl. Od stycznia 2007 r. dwumiesięcznik Własny Biznes – Franchising Info wydawany jest co miesiąc, a jego nakład wzrósł do 15 tys. egzemplarzy. W kalendarz popularnych imprez targowych wpisał się również Ogólnopolski Salon Franchisingu.
