Bankowość elektroniczna znacznie różni się od tej z roku 1962, w którym People’s National Bank w Wirginii zainstalował pierwszy terminal ATM (Automated Teller Machines). Tylko na polskim rynku działają już 3 banki wirtualne, a liczba ich będzie sukcesywnie wzrastać.
Z upływem lat zmienia się wyobrażenie oraz sama definicja bankowości elektronicznej. Dotyczy to zarówno osób pracujących na co dzień w bankach jak i korzystających z ich usług klientów. Dlatego tak istotną sprawą jest próba zdefiniowania tego obszaru bankowości, który – jak należy się spodziewać – w ciągu niedługiego czasu będzie niezbędnym elementem w funkcjonowaniu każdej instytucji finansowej.
W literaturze można odnaleźć wiele prób zdefiniowania pojęcia bankowości elektronicznej. Podstawowa różnica tkwi w zakresie i szczegółowości omawianego problemu. Wielu ludziom kojarzy się ona przede wszystkim z bankowością internetową (dostępem do konta przez Internet). Często bankowość internetowa i elektroniczna – zarówno w mowie potocznej jak i w licznych publikacjach – są ze sobą utożsamiane. Fakt ten można wytłumaczyć brakiem jednoznacznej definicji samej bankowości elektronicznej, bez której nie da się stwierdzić, czym w rzeczywistości jest bankowość internetowa.
Podstawową ideą bankowości elektronicznej jest przede wszystkim elektroniczna obsługa klienta, tj. włączenie klienta jako użytkownika do skomputeryzowanego systemu bankowego. Istotą jest zaś możliwość korzystania z usług bankowych niezależnie od miejsca i czasu. W. Chmielarz definiuje ją jako nowoczesną formę realizacji usług bankowych, pozwalającą na korzystanie z nich z dowolnego miejsca na świecie bez fizycznej potrzeby odwiedzenia placówki banku.
Podobną definicją posługuje się A. Janc dodając, że „wszystkie usługi świadczone przez bankomaty, czytniki cyfrowe oraz wszelkiego rodzaju usługi na telefon stanowią tzw. bankowość elektroniczną”. Istotnym wyróżnikiem jest także fakt, iż przy świadczeniu wszystkich usług kontakt pomiędzy bankiem a klientem odbywa się tylko drogą elektroniczną, a nie w tradycyjnym oddziale banku.
Inne spojrzenie na temat e-bankingu ma D. Korenik, według której bankowość elektroniczna oparta jest na pieniądzu elektronicznym, zaś sam pieniądz elektroniczny określa jako „zespół środków techniczno-informatycznych, magnetycznych, elektronicznych i teletransmisji, pozwalających na obrót pieniężny bez nośnika papierowego i zakładający trójstronne związki między bankiem, handlem i konsumentami, mieszczący się w ogólnym procesie komputeryzacji stosunków finansowych, jaki rozwija się na świecie od lat siedemdziesiątych”. W założeniu tym zawęża się jednak bankowość elektroniczną jedynie do obrębu dokonywana płatności przy zawieraniu transakcji w handlu elektronicznym.
Jedna z najczęściej cytowanych w polskiej literaturze definicji bankowości elektronicznej pochodzi z raportu EDS. Wg jego autorów pod tym pojęciem kryją się wszelkie rozwiązania biznesowe i technologiczne, umożliwiające interakcję banku i jego klientów przez urządzenia techniczne przekazujące dane kanałami elektronicznymi, m.in.: SMS, telefony z obsługą WAP, call-center oraz Internetu, przy jednoczesnej integracji takiego kanału wymiany usług i informacji w strukturze organizacyjnej i technologicznej banku.
Definicja ta określa trzy charakterystyczne cechy bankowości elektronicznej:
– jej głównym i najważniejszym wyróżnikiem jest stosowanie elektroniki,
– stanowi integralną część banku,
– jest platformą pozwalającą na łatwy kontakt klienta z bankiem.
Tak rozumiana bankowość elektroniczna obejmuje swoim zasięgiem nie tylko najpowszechniej znaną bankowość internetową, czy home-banking, ale również wszelkie usługi wykonywane za pomocą takich urządzeń jak telefon czy bankomat.
Podobnie jak w raporcie EDS, Rada Bankowości Elektronicznej zdefiniowała ją jako formę usług oferowanych przez niektóre banki, polegającą na ułatwieniu klientowi dostępu do jego rachunku za pomocą komputera bądź innego urządzenia elektronicznego i łącza telekomunikacyjnego.
W literaturze często można spotkać się z wyrażeniem „bankowość wirtualna”. Używa się go zamiennie z bankowością internetową, co ma podkreślić, że chodzi o przedsiębiorstwo bankowe nie posiadające innych kanałów dystrybucji poza Internetem, względnie takie, w których inne kanały odgrywają rolę marginalną, zapasową. Najważniejszym pozostaje jednak fakt, iż banki te nie posiadają sieci oddziałów. Odróżnia je to od klasycznych banków, które mogą również świadczyć podobne usługi, wykorzystując Internet jako jeden z kanałów dystrybucji.
Wśród najważniejszych korzyści płynących z wykorzystania Internetu wymienić można:
– Zmniejszenie kosztów – w tradycyjnej bankowości koszty stałe i inwestycje są jedną z największych pozycji, która zmniejsza wyniki finansowe banku,
a tym samym pogarsza jego konkurencyjność. Utrzymanie nieruchomości (pejoratywne określenie – „marmurów”), wyposażenie techniczne, infrastruktura IT, oprogramowanie, płace pracowników, zapewnienie ochrony – wymaga wielu nakładów. Problem ten przy zastosowaniu Internetu nie istnieje. Wprowadzenie skalowalnego, tj. dostosowanego do wzrastającej liczby użytkowników systemu umożliwia rozłożenie inwestycji w czasie (nowe serwery, szybsze łącza itp.) Automatyzacja prostych transakcji, eliminacja kosztów druków, obsługi kasowej, dyspozycji pozwala na zrezygnowanie z pobierania większości opłat i zaoferowaniu znacząco większego oprocentowania zgromadzonych środków. Istotną rzeczą jest także fakt, że klient przenosi część kosztów na siebie (np. komputer z dostępem do Internetu).
– Zwiększenie satysfakcji klienta – internetowa bankowość zapewnia obsługę klienta 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Jednocześnie podstawowe usługi wykonywane są relatywnie szybko. Biorąc pod uwagę fakt, iż niemal 75 proc. klientów banków wskazuje, że preferowanym czasem wykonywania operacji bankowych jest czas po godzinach pracy banków (Wyk. 1) można mniemać, że duża część klientów będzie wykorzystywała Internet jako główne miejsce wykonywania operacji bankowych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie M. Marcinkowska, „m-Banking. WAPorujące usługi bankowe”
– Rozszerzenie oferowanych produktów – do typowych usług bankowych dołącza się nowe – brokerskie, pożyczki hipoteczne, ubezpieczenia, usługi funduszy inwestycyjnych, pożyczki konsumpcyjne czy na zakup samochodu,
– Zwiększenie intensywności przepływu klientów – w jednostce czasu większa ilość klientów może korzystać z usług tego samego banku. Wyeliminowany jest tym samym problem kolejek. Usługi internetowe dają także komfort porównywalny z usługami realizowanymi przez kontakt osobisty oraz mogą być świadczone w miejscu wygodnym dla korzystającego – w domu, w podróży czy w pracy.
– Zwiększenie zasięgu geograficznego – dzięki bankowości internetowej nie istnieje bariera odległości. Dla zdematerializowanego banku nie ma różnicy, gdzie klient znajduje się w danym momencie, ani z jakiego miasta pochodzi. Wprowadzono tak pożądane odmiejscowienie rachunku. Bankowość ta zwiększa możliwości ekspansji globalnej nie tylko na rynku lokalnym (np. szwedzki bank internetowy SEB ogłosił, iż zamierza tą drogą wejść na rynek brytyjski).
– Indywidualizacja oferty i obsługi klienta – dane gromadzone w Internecie o preferencjach każdego z klientów dają możliwość indywidualnego marketingu polegającego na tworzeniu odrębnej oferty, dokonywanej na podstawie analizy profilu klienta i zamawianych przez niego produktów.
Bankowość internetowa jest zatem jednym z rodzajów bankowości elektronicznej, istniejącym od ponad trzydziestu lat, którego największy rozwój nastąpił na początku lat dziewięćdziesiątych XX w.
|
Pobierz bezpłatny program, który umożliwi Ci przeglądanie dokumentów |
(wersja w PDFie zawiera skrócone przypisy do tekstu) |
Wojciech Boczoń
