Statystyki dla ostatniego półrocza X 2007-III 2008 wskazują, że obserwowalny boom informacji nastąpił w listopadzie 2007 r. i lutym 2008 r. Warto zauważyć, że w okresie listopada formował się nowy rząd, w lutym zaś dominował klimat podsumowań pierwszych 100 dni gabinetu Tuska. Stosunkowo rzadko są to jednak konkretne informacje, Euro 2012, choć bardzo często przywoływane pojawia się tam w charakterze wzmianki, która stanowi jeden z wielu argumentów służących udowodnieniu konkretnej tezy. Tym samym Euro 2012 bardzo często jest pretekstem do wszczęcia/kontynuacji walki partyjnej, ewentualnie dyskusji o profilu typowo politycznym, z uwzględnieniem argumentacji pozamerytorycznej:
„– Obawiam się, że w najbliższym czasie będziemy musieli przeżyć traumę związaną z odebraniem nam mistrzostw – alarmuje Elżbieta Jakubiak (421.) z PiS, przewodnicząca sejmowej Komisji Kultury Fizycznej i Sportu. Urzędnikom sprawiło problem nawet stworzenie raportu o organizacji mistrzostw. Miał trafić do Sejmu do końca marca. Trafił wczoraj. – 28 marca przekazaliśmy sprawozdanie do Kancelarii Premiera. Ona powinna złożyć je do Sejmu – mówi Faktowi Małgorzata Pełechaty, rzeczniczka Ministerstwa Sportu. Okazało się, że urzędnicy Kancelarii Premiera zapomnieli o przesłaniu raportu w poniedziałek Wysłali go dopiero wczoraj.”
FAKT (2008-04-02)
„A co z Euro 2012? Sejm nie zgodził się na powołanie Komisji Nadzwyczajnej ds. piłkarskiego championatu. PiS zaś chciał (ale też się nie udało) przemienić Komisję Sportu i Kultury Fizycznej – którą kieruje była minister Elżbieta Jakubiak – w eurofutbolową. Więc PiS nie może przeboleć, iż został odstawiony od tego lukratywnego cycka, chociaż to ta partia chciała wcześniejszych wyborów.”
TRYBUNA (2008-03-15)
„Czy [rząd] upora się z reformą służby zdrowia? Czy znajdzie pieniądze dla kolejarzy i prokuratorów? Czy nauczyciele wymienią wcześniejsze emerytury na wyższe pensje? Czy ruszą prace przy stadionach na Euro 2012? Doświadczenie uczy, że w ciągu pierwszego roku sprawowania władzy wyborcze deklaracje stają się ciałem. Albo tylko… pustym gadaniem.”
TYGODNIK SOLIDARNOŚĆ (2008-02-29)
„Gabinet Tuska nie składa pustych obietnic. Nie obiecuje trzech milionów mieszkań, kilkunastu nowych stadionów na Euro 2012 i tysięcy kilometrów wirtualnych autostrad. Zamiast tego przechodzi do działań. W ciągu trzech miesięcy organizację Mistrzostw Europy w piłce nożnej udało się popchnąć dalej niż przez rok rządów PiS.”
GONIEC GÓRNOŚLĄSKI (2008-02-28)
W publikacjach dotyczących polityki często, gdy mowa o stanie gospodarki, infrastruktury czy partnerstwa publiczno-prywatnego, wydarzenie to pełni rolę swoistego memento (na zasadzie „…a przecież za cztery lata mamy Euro 2012 i kto się wtedy zatroszczy o…”). Temat ten stanowi zatem podsumowanie, puentę, ostateczny argument w dyskusjach o działaniu rządu, stanowi niepodważalny punkt odniesienia.
Typowe, że tego rodzaju podejście widoczne jest w obszarach najbardziej drażliwych dla opinii społecznej, można zatem zaryzykować twierdzenie, że istnieje pewna prawidłowość: im bardziej dany temat doskwiera Polakom, tym częściej wystąpi tendencja do odniesienia go względem zbliżających się Mistrzostw Europy. Dobrze jest to widoczne również na przykładzie tematu dróg i autostrad – jednej z największych bolączek polskiej infrastruktury oraz stadionów – problemu, który przewijał się w mediach bez względu na to, czy Polsce przyznano organizację mistrzostw, czy nie (a który ma status bardziej ambicjonalnego). Nie jest to już jednak tak paląca kwestia w obszarach takich jak nieruchomości, hotele, czy np. promocja miast. Nikt bowiem nie wątpi, że jest to zupełnie inna kategoria problemów, ma ona bowiem charakter mniej ogólny a bardziej regionalny. Jest tym samym mniej medialna i stanowi słabszy argument w dyskusji o całym przedsięwzięciu.
Zainteresowaniem prasy cieszy się również sprawa partnerstwa prywatno-publicznego:
„Tam gdzie partnerstwo publiczno-prywatne rozwinęło skrzydła, rząd, najczęściej z samorządami, tworzył publiczne, wyspecjalizowane jednostki wspierające i promujące PPP. W Polsce rząd powinien, uwzględniając doświadczenia zagraniczne, jak najszybciej utworzyć Centrum PPP. Zaniechanie w tym zakresie może doprowadzić do marazmu w rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego. Skala inwestycji infrastrukturalnych, w tym związanych z Euro 2012, które trzeba zrealizować w najbliższych latach jest olbrzymia. Rząd musi zmienić sposób działania i szybko zgromadzić potencjał wiedzy oraz środków pozwalających przełamać dotychczasową niemoc sektora publicznego wobec projektów PPR Jeżeli chcemy dzięki PPP oszczędzić miliardy publicznych złotych, to rząd powinien jak najszybciej przeanalizować doświadczenia krajów, które mogą pochwalić się sukcesami na polu PPP.”
GAZETA PRAWNA (2008-03-12)
Prasa podaje przykłady najciekawszych rozwiązań na tym polu, jest to jednak wątek prezentowany głównie na łamach prasy specjalistycznej. Można przypuszczać, że społeczna świadomość w tym obszarze pozostaje niewielka. Nie oznacza to jednak, że podmioty, których sprawa ta dotyczy bezpośrednio pozostają obojętne i nieświadome wagi ustaleń na tym gruncie. Wyrazem tego może być choćby tekst, jaki ukazał się niedawno na łamach prasy ekonomicznej, wyrażający jednocześnie stanowisko Konfederacji Pracodawców Polskich:
„Największe wady obowiązującej obecnie ustawy o zamówieniach publicznych to opieszałość procedur przetargowych i niejasność kryteriów. Ustawa w tym kształcie ogranicza także postępy przy budowie obiektów na EURO 2012. To jeden z najczęściej krytykowanych przez przedsiębiorców i praktyków gospodarczych aktów prawnych. Dlatego pozytywnie oceniamy nowelizację ustawy o zamówieniach publicznych. Nowelizacja uwzględnia zastrzeżenia Komisji Europejskiej. Projekt uelastycznia i usprawnia prowadzone postępowania o udzielenie zamówienia, a także doprecyzowuje przepisy które wywoływały wątpliwości interpretacyjne przedsiębiorców.”
PULS BIZNESU (2008-04-02)
Monitoring mediów wykazuje, że dzięki Euro 2012 w zupełnie nowym kontekście zostają osadzone planowane wcześniej modernizacje niektórych obiektów, zwłaszcza zaś lotnisk i infrastruktury turystycznej. W prasie regionalnej odnotować można znaczny wzrost informacji na temat planów rozbudowy, które podjęte były znacznie wcześniej a dopiero przy okazji Euro 2012 nabrały znacznego rozpędu:
„Wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski (…) właśnie dał zielone światło inwestycji, o którą dopytywała komisja UEFA sprawdzająca przygotowania Polski do Euro 2012. Jacek Kozłowski podpisał kluczowy dokument, który pozwoli w końcu zacząć przebudowę dawnego portu wojskowego w Modlinie.”
GAZETA WYBORCZA – MAZOWSZE (2008-03-22)
Jakie inwestycje w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego będą realizowane na potrzeby Euro 2012?
[Krzysztof Grabczuk, marszałek województwa lubelskiego] – Przede wszystkim budowa stadionu w Lublinie. Będziemy też inwestować w sieć dróg wojewódzkich. To szczególnie ważne, ponieważ w województwie lubelskim powstanie baza noclegowa i treningowa dla zespołów, które wezmą udział w Euro 2012. Do tego należy dodać inwestycje drogowe i kolejowe na szczeblu centralnym. Wiem też, że część samorządów chce modernizować infrastrukturę sportową ze środków RPO.
GAZETA PRAWNA (2008-03-12)
Zdecydowana większość przekazu zdominowana jest jednak przez materiały o typowo informacyjnym, organizacyjnym charakterze. Wiele z nich utrzymanych jest w tonie neutralnym wskazującym na przykład na charakter przygotowań na danym obszarze, rozpoczęcie prac, ich przebieg lub ewentualnie finalizację:
„Dziś przedstawiciele UEFA kolejny raz będą oceniać, jak polskie miasta przygotowują się do Euro 2012. Spychacze i koparki wjechały wczoraj na tereny po byłych ogródkach działkowych w gdańskiej Letnicy. Powstanie tu Baltic Arena, jeden z trzech nowych stadionów na piłkarskie mistrzostwa organizowane przez Polskę i Ukrainę. Dwa inne zbudowane od podstaw stadiony będą w Warszawie i we Wrocławiu.”
GAZETA WYBORCZA (2008-04-03)
„Gdańsk zrobił krok w kierunku Euro 2012. Wczoraj na tereny przyszłej Baltic Areny wjechał ciężki sprzęt. Jeszcze w poniedziałek z Letnicy (obszar w drodze ku Nowemu Portowi), gdzie ma powstać stadion, wynosili się ostatni działkowcy.”
TRYBUNA (2008-04-03)
Warto zwrócić uwagę na fakt, że o sposobach informowania na temat Euro 2012 przesądza sama specyfika tego wydarzenia, nie tylko specyfika czysto medialna, ale również sama jego ranga. Sprzyja ona budowaniu konkretnego klimatu społeczno-medialnego. Przede wszystkim, w przeciwieństwie do innych państw europejskich, dla Polski jest to znacznie większe zobowiązanie, wyróżnienie i wyzwanie, jako że wcześniej nie miała doświadczeń z wydarzeniami sportowymi podobnego kalibru. Rzecz jasna nie brakuje na tym polu materiałów jednoznacznie pozytywnych, informujących opinię publiczną o płynących korzyściach:
„Koniunkturę wzmacnia fakt, że będziemy gospodarzami wielkich imprez. W 2009 r. zostaną w Polsce rozegrane mistrzostwa Europy siatkarek i koszykarzy, a w 2012 piłkarzy. Organizacja Euro 2012 przyspieszy wzrost gospodarczy. Inwestycje pochłoną 40 mld euro. Z tego 16 mld to unijne dotacje dla przedsiębiorstw, które będą budować hotele i infrastrukturę turystyczną. 10 mld to pieniądze na budowę autostrad. Reszta pójdzie na stadiony. Organizacja Euro oznacza duży zastrzyk gotówki dla przedsiębiorców: od restauratorów, przez hotelarzy, branżę transportową, po sklepikarzy i sprzedawców gadżetów. Dowodem są ostatnie mistrzostwa Europy. Portugalczycy zarobili na nich 800 mln euro!
POLSKA (2008-01-21)
„Łącznie na wsparcie sektora turystycznego zostanie wydane ponad 1,1 mld euro z funduszy unijnych. Większość tych środków, bo ponad 760 mln euro, znajduje się w regionalnych programach operacyjnych. To one powinny stać się obiektem zainteresowania firm turystycznych, bo wsparcie na poziomie krajowym (w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka) w wysokości ponad 400 mln euro zostanie głównie rozdysponowane na promocję Polski, szczególnie w kontekście zbliżających się finałów Euro 2012, i na inne projekty o charakterze systemowym.”
GAZETA PRAWNA (2008-01-31)
„Zapotrzebowanie na miejsca hotelowe wynika między innymi z tego, że Polska jest krajem coraz chętniej odwiedzanym przez cudzoziemców. Według szacunków Instytutu Turystyki w 2007 roku nasz kraj odwiedziło ich ponad 15 mln pozostawiając 7,9 mld dolarów. Lwią część tej sumy stanowią wydatki na noclegi. Ten stały trend wzrostowy będzie jeszcze silniejszy dzięki zbliżającym się Mistrzostwom Europy w Piłce Nożnej EURO 2012, które będziemy organizować wspólnie z Ukrainą (decyzja zapadła w kwietniu 2007 roku). Dodatkowym stymulatorem jest ciągle dobra sytuacja ekonomiczna kraju (6 proc. wzrostu PKB w 2007 roku) oraz napływ unijnych środków na turystykę.”
EUROBUILD POLAND (2008-01-01)
Mówi się wręcz o tym, że sport w ostatnim czasie „rozkręca Polskę”. Społeczeństwo świadome jest tej nobilitacji a media, żywo odpowiadające na społeczne zapotrzebowanie na tego typu informacje, będą mu ich dostarczać. Z tego też powodu z energiczną reakcją spotykają się wszelakie działania organizacyjne, każde posunięcie (zarówno polityczne jak i gospodarcze, w obojętnie jakim obszarze) poddawane jest analizie, każda opieszałość krytyce, a postępy spotykają się z żywą aprobatą.
Na uwagę zasługuje fakt, że w ostatnim półroczu największa ilość wiadomości negatywnych przypada na luty, będący pierwszą wyraźniejszą okazją do podsumowań (100 dni Tuska; zwraca uwagę znaczny wzrost liczby artykułów stosunku do całości przekazu). Po części wieści te są rzecz jasna istotnym narzędziem motywacji, odpowiedzią na niewystarczające starania sektora publicznego i prywatnego, które uznać można za naturalną reakcję na obiektywny stan. Tym niemniej jednak, nie ulega wątpliwości, że ilość materiałów nacechowanych emocjonalne jest zwierciadłem nastrojów społecznych wynikających ze swoistego charakteru narodowego, swoistej inercji i alienacji typowych dla społeczeństw krajów post-komunistycznych. Doskonałym podsumowaniem i wyrazem takiego społecznego nastawienia jest choćby poniższy cytat:
„Do tej pory narzekaliśmy, że w mieście prawie nic się nie robi, a jeśli już, to nieliczne inwestycje i remonty prowadzone są w żółwim tempie. Paradoksalnie teraz, kiedy lada moment rozpocznie się wielkie przyspieszenie prac przed zbliżającymi się Mistrzostwami Europy w Pitce Nożnej, powodów do narzekań może być jeszcze więcej. I to nie tylko z powodu gigantycznych korków, których prawdopodobnie nie uda nam się uniknąć (notabene kierowcy stojący w korkach przy okazji remontów zazwyczaj cieszą się, że coś się w ogóle robi i po skończonych pracach będzie im się lepiej jeździć). Natłok prac remontowych i budowlanych przed Euro 2012 sprawia, że siła rzeczy będą one prowadzone w niesamowitym pośpiechu. A to nie wróży niczego dobrego.”
RZECZPOSPOLITA – WARSZAWA (2008-03-10)
Powoduje to swoiste medialne rozchwianie: nie wiadomo na dobrą sprawę, czy Euro 2012 jest błogosławieństwem, czy przekleństwem. Ta swoista „korekta” stanowi znaczącą przeciwwagę dla euforii jaka wybuchła w chwili przyznania Polsce i Ukrainie organizacji całego wydarzenia. Sprawia to wrażenie, jak gdyby opinia publiczna czekała na wyraźne zdefiniowanie zastanej sytuacji. „Czy z Euro mamy się cieszyć czy wręcz odwrotnie?” Media mogą i potrafią wypełnić tę lukę a dobry przekaz może walnie przyczynić się do korzystnego postrzegania spółki z perspektywy odbiorcy. Ważne, by zdać sobie sprawę, że tak niejednoznaczne i rozchwiane komentarze nadają przestrzeni medialnej specyficzny, ambiwalentny charakter. Media stają się bowiem szczególnie mocno wyczulone na wszelkie działania, które łatwo poddać ocenie, zarówno pozytywnej jak i negatywnej. Jeżeli zatem jakieś prace ruszają – ruszają „w końcu”, „wreszcie”, przy ogólnie pozytywnym nastawieniu gawiedzi, dopingu, entuzjazmie, co przekłada się na bardzo pozytywny kontekst doniesień. Doskonałym przykładem mogą być tutaj relacje z kluczowych przetargów prowadzonych w ostatnim okresie (np. przetarg na doradztwo przy budowie stadionów, w który zaangażowały się m.in. firmy z grona Wielkiej Czwórki).
Zwycięstwa poszczególnych spółek były w ostatnim czasie istotnym źródłem pozytywnych doniesień na ich temat. Rozmach imprezy, gigantyczne kwoty wymieniane na łamach prasy, przychylne nastawienie władz i prestiż dla miasta, w prosty sposób przekładają się na konsekwentną budowę pozytywnego wizerunku spółki. Monitoring i uważna analiza pozwalają tym samym wyłowić obszary będące obiektem szczególnego zainteresowania i przewidzieć, jak poszczególne działania w owych obszarach przełożą się na społeczną percepcję firmy.
Z drugiej strony – i ten aspekt należy szczególnie uwzględnić w strategii spółki – jeżeli prace, inwestycje, działania, projekty spowalniają lub nie nadążają – wszystko dzieje się niejako w klimacie „a nie mówiliśmy?”. Atmosfera entuzjazmu jest bowiem w polskich mediach szczególnie krucha. Jest to zresztą typowe dla treści medialnych w obecnych społeczeństwach informacyjnych, rządzonych nie zasadą rzetelności informacji i dziennikarskiej sumienności, ale poprzez kryteria rynkowe: odbiorca żąda przekazu nacechowanego emocjonalne, więc takiego należy mu dostarczyć. Dlatego też wszelkie niedociągnięcia rodzą niebezpieczeństwo rozciągnięcia ich do spektakularnych rozmiarów nawet jeśli obraz ten będzie daleki od prawdy (prawidłowość ta działa rzecz jasna i w drugą stronę: każdy sukces może zostać przemieniony w prawdziwy kamień milowy).
Dlatego też firma decydująca się na wejście w obszar działań wokół Euro 2012 musi być świadoma pewnej dozy ryzyka. Warto, a nawet jest to konieczne, by dokładnie poznała obszar na którym chce działać, a zwłaszcza medialny klimat, jaki koncentruje się wokół niego. Analiza mediów jest pod tym kątem zagadnieniem o kluczowym znaczeniu gospodarczo-strategicznym.
Wykres 1. Zestawienie ilości materiałów ze względu na kontekst przekazywanej informacji w podziale na poszczególne miesiące.
Wykres 2. Zestawienie ilości materiałów ze względu na wielkość przekazywanej informacji w podziale na poszczególne miesiące.
Wykres 3. Dynamika zmienności w czasie materiałów prasowych z uwzględnieniem kontekstu informacji.
Wykres 4. Dynamika zmienności w czasie materiałów prasowych z uwzględnieniem wielkości informacji.
Wykres 5. Dynamika zmienności w czasie materiałów prasowych z uwzględnieniem charakteru medium.
Wykres 6. Udział procentowy mediów o charakterze regionalnym i ogólnopolskim w całości przekazu
Wykres 7. Dynamika zmienności w czasie materiałów prasowych w tematach: koleje, drogi i autostrady, polityka.
Wykres 8 Dynamika zmienności w czasie materiałów prasowych w tematach: promocja miast, ekonomia i gospodarka, stadiony, wiadomości organizacyjne.
Wykres 9. Zestawienie ilości materiałów w kluczowych tematach z uwzględnieniem kontekstu przekazywanych informacji.
Wykres 10. Zestawienie ilości materiałów w kluczowych tematach z uwzględnieniem wielkości przekazywanych informacji.
Wykres 11. Udział procentowy poszczególnych tematów w ogólnym przekazie medialnym.
