Rok 2022 był pod wieloma względami okresem przejściowym. Znaczna część świata odchodzi obecnie od trwających miesiącami lockdownów w stronę powoli krystalizującej się nowej normalności. Przechodzimy z modelu pracy zdalnej do hybrydowego, a w gospodarce z dynamicznego ożywienia do czasu krótkookresowej niepewności. Z kolei w płatnościach obserwujemy, że przejście w stronę transakcji cyfrowych nieustannie postępuje. Z naszego badania Visa CEE Mobile Payments Study wynika, że w Polsce nie tylko zdecydowana większość konsumentów jest świadomych możliwości płacenia smartfonem w sklepach stacjonarnych (76%) i w internecie (75%), ale zaczyna również w ten sposób płacić[1]. A w jakim kierunku będzie zmierzał ekosystem płatności w przyszłości? W 2023 roku – oprócz rozwoju płatności telefonem i innymi urządzeniami z taką funkcją – spodziewamy się zaobserwować pięć poniższych trendów.
- Podróże służbowe i wyjazdy rekreacyjne będą na nowo napędzać gospodarkę
Odkładane przez wiele miesięcy plany związane z podróżowaniem zaczęły być częściej realizowane pod koniec 2022 roku, a według naszych prognoz trend ten utrzyma się w kolejnym sezonie. Według przeprowadzonego niedawno przez Visa badania w okresie od czerwca do sierpnia 2022 roku[2] zwiększyła się też kwota przeciętnych wydatków podróżnych podczas pobytu za granicą. Dotyczy to zarówno handlu detalicznego, jak i tradycyjnych kategorii wydatków, takich jak hotel, restauracje czy rozrywka, za które można też zapłacić w sposób cyfrowy. Wzrost wydatków na zakupy za granicą i innych rodzajów płatności związanych z podróżą, początkowo był napędzany przez bardziej zamożnych podróżnych i dłuższe wyjazdy. Obecnie jednak jest on mniej widoczny, w miarę jak grupy podróżnych stają się bardziej zróżnicowane, a czas trwania ich wyjazdów wraca do wcześniejszego stanu.[3]
Co ciekawe, z danych Visa wynika, że zakupy dokonywane przez zagranicznych turystów w 500 z najczęściej odwiedzanych przed pandemią kierunków powróciły do poprzednich poziomów już w 63 procentach, a w roku 2023 ta liczba ma jeszcze wzrosnąć[4].
- Kwestie zrównoważonego rozwoju i wygoda wpływają na wybory dokonywane przez konsumentów
Z jednej strony obserwujemy wzrost liczby podróżujących, z drugiej jednak rosną obawy o środowisko. Według badania przeprowadzonego niedawno przez McKinsey i Skift Research[5], 40% podróżnych na całym świecie było gotowych zapłacić co najmniej 2% więcej za bilety lotnicze, które były neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla. Jednak według tych samych danych jak dotąd tylko 14% podróżnych faktycznie to zrobiło. Przewidujemy, że w 2023 roku więcej konsumentów zamieni słowa w czyny, gdy pojawi się więcej takich możliwości. Pakiet Visa Eco Benefits czy współpraca z Ecolytiq zapewniają konsumentom dostęp do korzyści, takich jak świadomość kwestii klimatu i możliwość obliczenia śladu węglowego, pomagając im w dokonywaniu bardziej zrównoważonych wyborów w obszarze konsumpcji.
Z kolei recommerce to zyskujący popularność model biznesowy, w duchu którego zamiast wyrzucać używane przedmioty, zachowuje się je, naprawia lub poddaje upcyclingowi, dzięki czemu konsumenci mogą robić zakupy w sposób bardziej zrównoważony. W nadchodzącym roku spodziewamy się większej liczby powiązanych z kartami benefitów dla konsumentów dokonujących zrównoważonych wyborów, oraz narzędzi, które pomogą im być bardziej świadomymi ich wpływu na środowisko.
Wygoda będzie również odgrywać kluczową rolę w dokonywaniu zrównoważonych wyborów w codziennym życiu konsumentów. Na przykład, możliwość płacenia za transport publiczny za pomocą karty zbliżeniowej lub urządzenia z funkcją płatności oznacza, że nie trzeba już blokować środków na oddzielnej karcie miejskiej, kupować biletu papierowego czy szukać gotówki, gdy zrezygnuje się z jazdy samochodem. Takie rozwiązanie jest nie tylko szybkie i wygodne, ale również bezpieczne, ponieważ płatności cyfrowe Visa są tak samo chronione, jak każda inna transakcja kartą Visa. Zgodnie z drugim badaniem Visa nt. przyszłości miejskiej mobilności (pełna wersja raportu w języku angielskim jest tutaj) zdecydowana większość, bo aż 91% pasażerów, oczekuje obecnie, że w transporcie publicznym możliwe będzie skorzystanie z płatności zbliżeniowych. Przewidujemy, że w przyszłości płatności zbliżeniowe za bilety staną się standardem w transporcie publicznym, zapewniając bardziej zintegrowane, sprawniej funkcjonujące i zrównoważone rozwiązanie – zarówno dla pasażerów, jak i operatorów. W ciągu zaledwie dziesięciu miesięcy 2022 roku Visa przetworzyła miliard transakcji zbliżeniowych w systemach transportu publicznego na całym świecie[6], co pokazuje, że coraz częściej płacimy w komunikacji miejskiej właśnie w ten sposób.
- Wzrost popularności płatności cyfrowych bezpiecznych dzięki tokenizacji
Z tokenizacji, czyli kolejnej warstwy ochrony płatności konsumenckich, korzysta coraz więcej wydawców kart, agentów rozliczeniowych, sprzedawców i konsumentów. W sierpniu 2022 r. Visa ogłosiła, że liczba tokenów wydanych dzięki Visa Token Service przekroczyła już 4 mld, a w regionie Europy Środowo-Wschodniej – 80 mln[7]. To kamień milowy w rozwoju programu, który podnosi bezpieczeństwo transakcji, a także przyczynia się do przyspieszenia innowacji i rozszerzenia sieci akceptacji w sektorze e-commerce. W ciągu roku liczba tokenów Visa niemal się podwoiła, przewyższając liczbę fizycznych kart Visa, które są w obiegu na całym świecie. To pokazuje, że przyszłość pieniądza jest w pełni cyfrowa i powinna być budowana na zaufaniu.
Tokenizacja to proste, ale niezwykle skuteczne rozwiązanie, którego pionierem była Visa. Polega ono na zmianie danych karty na przypadkowy ciąg cyfr, który dla oszustów jest bezużyteczny. Pozwala to zapobiegać ich działaniom i sprawia, że płatności cyfrowe stają się jeszcze bardziej bezpieczne. Tokenizacja zapewnia dodatkową warstwę zabezpieczającą, również gdy użytkownik zapisuje dane swojej karty w portfelu cyfrowym na urządzeniu mobilnym. Wszystkie płatności Visa dokonane przy użyciu smartfona, smartwatcha lub tabletu są chronione tak samo, jak każda inna transakcja kartą Visa. 4 na 10 polskich konsumentów korzystających z płatności mobilnych jako jedną z ich zalet wymienia właśnie bezpieczeństwo[8].
- Spowolnienie na rynku kryptowalut to nie ich koniec
W ubiegłym roku na rynkach kryptowalut panowała duża zmienność. Choć nie wiemy, co przyniesie przyszłość, przewidujemy, że podczas obecnej stagnacji w tym obszarze, wiele mniej trwałych koncepcji zostanie zakończonych, podczas gdy inne, bardziej stabilne, będą nadal wykorzystywane do budowania rozwiązań związanych z kryptowalutami dla firm i konsumentów.
Obserwujemy, że w ostatnim czasie waluty cyfrowe banków centralnych (CBDC) zdobyły znaczące zainteresowanie wśród rosnącej liczby banków centralnych. Przewidujemy, że w najbliższej przyszłości rządy i banki centralne będą kontynuować badania i rozwój własnych CBDC. CBDC może być wykorzystywany w wypłatach rządowych pieniędzy – cyfrowa gotówka trafia wtedy bezpośrednio, czyli szybciej, do potrzebujących. CBDC może również rozszerzyć zestaw narzędzi banku centralnego do realizacji polityki monetarnej i monitorowania działalności gospodarczej. Ponadto może być przechowywane w cyfrowych portfelach osób fizycznych, aby zapewnić obywatelom dostęp do środków zarówno w trybie online, jak i offline.
Dostrzegamy również potencjał stablecoinów, które odegrają istotną rolę między innymi w nowych przepływach płatności i transferach transgranicznych. Coraz częściej firmy oraz handlujący kryptowalutami analizują powiązania między aktywami fizycznymi i cyfrowymi – to trend, który prawdopodobnie będziemy obserwować coraz częściej w nadchodzącym roku.
- Oszuści dostosowują się do „hybrydowego” świata
Świat w coraz większym stopniu przyjmuje „hybrydowy” model pracy, ale oszuści również dotrzymują mu kroku, dostosowując taktyki działania do tego, gdzie jesteśmy, a gdzie nas nie ma, w poszukiwaniu nowych sposobów oszukiwania konsumentów. Ponieważ coraz więcej podróżnych płaci za przeloty, hotele, jedzenie i robi różnego rodzaju zakupy w drodze, oszuści mają więcej okazji do uzyskania dostępu do poufnych danych. Aktywność podróżnych szybko wzrasta, więc najprawdopodobniej będziemy nadal obserwować wzrost liczby oszustw dotyczących płatności międzynarodowych.
Najnowszym zagrożeniem, z jakim można się spotkać, są sfabrykowane dokumenty tożsamości, które oszuści składają z elementów z różnych źródeł i tworzą niejako nową osobę. Przewidujemy, że celem ataków pozostaną małe firmy, ponieważ często nie mają zasobów ani wiedzy, aby zapewnić wystarczająco wysoki poziom bezpieczeństwa i ochrony danych.
To wszystko sprawia, że bezpieczeństwo i zaufanie pozostaną kluczowymi kwestiami. Przełomowe rozwiązania nowej generacji w zakresie uwierzytelniania w celu ochrony użytkowników, takie jak EMV 3D Secure (EMV 3DS), pomagają zapewniać w czasie rzeczywistym bezpieczeństwo globalnego handlu elektronicznego. Cyfrowe metody płatności i rozwiązania, takie jak wirtualne karty, będą nadal ułatwiać różne operacje i zapewniać większe bezpieczeństwo – od zakupu biletów lotniczych po dzielenie rachunku w restauracji. Firmy staną się również bardziej świadome tego, jak ważne jest inwestowanie w narzędzia dotyczące bezpieczeństwa, aby móc zapobiegać oszustwom, i w polisy ubezpieczeniowe, które mogą pomóc złagodzić skutki ewentualnych naruszeń bezpieczeństwa.
Świat się zmienia
Chociaż transformacja cyfrowa już trwa, po nabraniu tempa w latach pandemii, wciąż nie jest udziałem wielu osób. 29% dorosłych w krajach rozwijających się, którzy są poza formalnym systemem finansowym, oraz 43% dorosłych w gospodarkach wschodzących, wciąż posługuje się jedynie gotówką[9]. Właśnie dlatego Visa tworzy łatwe, bezpieczne i wygodne metody płatności, z których są w stanie korzystać nawet osoby o podstawowych umiejętnościach posługiwania się urządzeniami mobilnymi. Choć 70% nowej wartości tworzonej w światowej gospodarce ma wiązać się ze wzrostem produktywności wynikającym z wdrożenia technologii cyfrowych, wciąż pozostaje wiele do zrobienia[10].
Więcej informacji na temat nowych trendów w płatnościach znajduje się w opracowaniu pt. Global Travel Insights.
[1] Badanie Visa CEE Mobile Payments Study 2022 objęło następujące kraje: Polskę, Czechy, Węgry, Rumunię, Bułgarię, Słowację, Słowenię i Chorwację. Przeprowadziła je firma badawcza Kantar, metodą CAWI, w październiku 2022 roku na reprezentatywnej próbie 1000 respondentów (18-65 lat) w każdym z tych krajów.
[2] R. Lung, D. Batbold, Visa Business and Economic Insights: Global Travel Insights, listopad 2022, https://images.globalclient.visa.com/Web/InovantElqVisaCheckout/%7Bd3ff33c3-7b67-4e73-b354-4e615c3ad814%7D_Global_Travel_Insight_Q3-2022_FINAL.pdf
[3]Tamże.
[4]Tamże.
[5] McKinsey & Company, Raport Accelerating the transition to net-zero travel, wrzesień 2022, https://www.mckinsey.com/industries/travel-logistics-and-infrastructure/our-insights/accelerating-the-transition-to-net-zero-travel
[6]Visa, Ten months, one billion tap-to-pay transactions on public transit, wrzesień 2022, https://usa.visa.com/visa-everywhere/blog/bdp/2022/09/20/ten-months-one-1663702883942.html
[7] Dane VisaNet.
[8] Badanie Visa CEE Mobile Payments Study 2022 objęło następujące kraje: Polskę, Czechy, Węgry, Rumunię, Bułgarię, Słowację, Słowenię i Chorwację. Przeprowadziła je firma badawcza Kantar, metodą CAWI, w październiku 2022 roku na reprezentatywnej próbie 1000 respondentów (18-65 lat) w każdym z tych krajów.
[9] Visa Economic Empowerment Institute, Building an inclusive, equitable digital economy, wrzesień 2022, https://usa.visa.com/content/dam/VCOM/regional/na/us/sites/documents/veei-digital-equity-framework.pdf
[10] Tamże.
Autor: Adrian Kurowski, dyrektor generalny Visa w Polsce
Wojciech Boczoń
