Ostatnie lata to czas intensywnych działań w obszarze przeciwdziałania zmianom klimatu. Wypełnienie założeń Porozumienia Paryskiego i przejście na gospodarkę niskoemisyjną wymaga zaangażowania już nie tylko rządów i społeczeństw, ale również biznesu, a sektor finansowy ma w tym procesie szczególną rolę do odegrania. Coraz liczniejsze rekomendacje i regulacje skierowane do branży usług finansowych mają na celu zwiększenie świadomości banków w zakresie zagrożeń związanych ze zmianami klimatu, oraz nakłonienie ich do formułowania odpowiednich strategii i modyfikacji modeli działalności tak, by wspierały niskoemisyjną gospodarkę. Oczekujemy, że w najbliższych latach wzrośnie również rola rad nadzorczych i zarządów w procesie zielonej transformacji banków, a kwestie analizy ryzyk pozafinansowych, w tym także klimatycznych zostaną na stałe wpisane w funkcjonowanie instytucji finansowych.
Europejskie banki i regulatorzy priorytetowo traktują kwestie zmian klimatu. Brytyjski Urząd ds. Regulacji Ostrożnościowych (Prudential Regulation Authority) wymaga od banków, że do końca 2021 roku w pełni wdrożą strategie zarządzania ryzykiem finansowym w kontekście klimatu. Także Europejski Bank Centralny zapowiedział, że instytucje należące do Unii Bankowej muszą w 2021 roku przeprowadzić samoocenę zgodności z wytycznymi w zakresie ryzyka klimatycznego i środowiskowego. Zarządy i rady nadzorcze, które nie wprowadzą odpowiednich zmian, w perspektywie średnio- i długoterminowej nie będą w stanie prowadzić rentownej działalności biznesowej, a aktywa ich firm zaczną tracić na wartości.
Ryzyko klimatyczne na celowniku rad nadzorczych i zarządów
Najważniejsze wyzwania związane z procesem identyfikacji i przeciwdziałania ryzyku klimatycznemu analizujemy w raporcie Deloitte „Zmiany klimatyczne i banki. Pytania, jakie powinny zadać sobie rady nadzorcze”. Aby skutecznie sprawować nad tym ryzykiem nadzór, organy zarządcze i nadzorcze banku muszą priorytetowo podejść do pięciu zasadniczych aspektów, które pozwolą efektywnie zarządzać ryzykiem, a także spełnić oczekiwania regulacyjne.
Pierwszy z nich to zdefiniowanie w swojej strategii celów w zakresie neutralności klimatycznej. Podczas analizy strategicznej należy rozważyć m.in. odporność modelu biznesowego, politykę zaangażowania interesariuszy czy możliwości przekształcenia produktów i usług na spełniające wymogi ekologicznej gospodarki.
Drugi obszar dotyczy struktur zarządczych oraz kultury organizacyjnej, które powinny współgrać z podejściem do zarządzania ryzykiem, a także zdefiniowaną wcześniej strategią w zakresie neutralności klimatycznej. Organy nadzorcze powinny oceniać, monitorować, kontrolować zagrożenia, a także ustalać priorytety pro-klimatyczne.
Trzeci obszar jest bezpośrednio związany z zarządzaniem ryzykiem. W swoich decyzjach, organy nadzorcze banku powinny rozumieć skalę niepewności we wskaźnikach dotyczących ekspozycji banku na ryzyko klimatyczne. Natomiast w przypadku wykrycia istotnych obszarów zagrożeń, muszą być podejmowane działania mające na celu ich złagodzenie.
Kolejnym krokiem jest analiza scenariuszy, która pozwala zrozumieć skalę ekspozycji na zdarzenia klimatyczne oraz przygotować odpowiednie strategie, w zależności od ich rozwoju. Rada nadzorcza powinna mieć pewność, że bank posiada wymagane kompetencje i infrastrukturę do przeprowadzenia rzetelnej analizy scenariuszy oraz że stosowane procedury są wystarczająco rygorystyczne i kompleksowe – tak, żeby można je było zastosować do większości możliwych sytuacji.
Ostatni, piąty obszar, dotyczy ryzyka reputacyjnego. Presja konsumentów i regulatorów na podejmowanie przez organizacje działań, które pozwalają mitygować zmiany klimatu jest coraz większa. Może to rodzić pokusę by podejmować aktywności w sferze wizerunkowej, bez należytej staranności o implementację deklarowanych działań. Rolą rady nadzorczej jest zapewnienie warunków i narzędzi, związanych z ujawnianiem informacji dotyczących kwestii klimatycznych, dzięki którym podejmowane działania będą komunikowane w rzetelny i przejrzysty sposób, zgodnie z przyjętymi standardami.
Banki nastawione na zmiany
Wyzwania związane ze zmianami klimatu wymagają od instytucji finansowych daleko idących zmian w strategiach i portfelu produktów. Nie jest to jednak nic wyjątkowego w obliczu zmian klimatu – wymaga się tego od wielu organizacji. Przestawienie gospodarek i działalności biznesowej, w kierunku zrównoważonego rozwoju, będzie jednak wymagało dużych nakładów finansowych. Tym, co wyróżnia sektor finansowy na tle innych jest fakt, że to właśnie na bankach spocznie ciężar przygotowania odpowiednich produktów i instrumentów, które pozwolą firmom sprostać wymaganiom regulatorów i konsumentów, którzy coraz wyraźniej domagają się zielonej rewolucji.
Autor: Katarzyna Średzińska, menedżer, zespół ds. zrównoważonego rozwoju, Deloitte Central Europe