W czerwcu oprocentowanie części detalicznych obligacji skarbowych zanurkuje. Tym razem problem dotknie kolejnych papierów wartych około 10 miliardów złotych. Winna jest inflacja, która według najnowszych danych GUS wynosi tylko 2,4%. Od kilku miesięcy bardzo szybko przybywa właścicieli obligacji cztero- i dziesięcioletnich, który powinni rozważyć co najmniej zamianę posiadanych papierów na nowe. Gra toczy się tu łącznie już o około 650 milionów złotych odsetek, które mogą nam uciec sprzed nosa.
Posiadacze detalicznych papierów skarbowych, którym aktualizacja oprocentowania wypada w czerwcu, muszą przygotować się na niemiłą niespodziankę. Szczególnie dotyczy to papierów cztero- i dziesięcioletnich. W maju dawały one zarobić ponad 15-16% w skali roku, ale od czerwca ich oprocentowanie zanurkuje i wyniesie zaledwie 3-4% – wynika z wyliczeń HREIT. Wszystko przez inflację, która wyhamowała w okolice celu inflacyjnego. Czerwiec nie jest tu wyjątkiem. W bieżącym roku podobne niemiłe niespodzianki witają posiadaczy detalicznych obligacji skarbowych od co najmniej marca.
Efekt jest taki, że jeśli ktoś kupował w ostatnich latach detaliczne obligacje skarbowe, to powinien mieć rękę na pulsie. Należy bacznie przyglądać się temu jaką stawkę zaproponuje nam rząd po aktualizacji oprocentowania. Sprawa dotyczy posiadaczy detalicznych papierów o terminie zapadalności co najmniej czteroletnim.
Inflacja decyduje o oprocentowaniu obligacji
Wszystko dlatego, że tylko w pierwszym roku inwestowania oprocentowanie tych obligacji jest stałe. Potem odsetki zależą od inflacji. Ta niespodziewanie i gwałtownie wyhamowała. W efekcie, jeśli akurat w czerwcu wypada nam moment aktualizacji oprocentowania, to Minister Finansów weźmie pod uwagę najświeższy odczyt inflacji opublikowany przez GUS. Najnowsze dane podsumowują kwietniową dynamikę zmian cen. Wtedy, jak wyliczył urząd, roczny wskaźnik inflacji CPI wyniósł 2,4%.
Musimy jeszcze wiedzieć, że czteroletnia detaliczna obligacja skarbowa emitowana np. w czerwcu 2022 roku kusiła inwestorów marżą zysku na poziomie 1 pkt. proc. W efekcie sumując marżę i kwietniową inflację otrzymujemy wynik na poziomie 3,4%. Jak na papier czteroletni jest to delikatnie rzecz ujmując niewygórowane oprocentowanie. Szok jest tym większy, że do wspomnianych 3,4% oprocentowanie tego papieru spadnie z 15,7%, które cieszyły inwestora przez ostatnich 12 miesięcy.
30 miliardów do wymiany?
Tak drastyczne cięcie oprocentowania powoduje, że sporo posiadaczy detalicznych papierów zastanawia się co z tym fantem zrobić. Nie brakuje przecież dziś rozwiązań, które pozwolą zarobić więcej niż 3-4% w skali roku. Pikanterii całej sprawie dodaje fakt, że nawet Minister Finansów kusi inwestorów wyższym oprocentowaniem obligacji. Jest jednak jeden warunek – musimy kupić papiery nowej emisji. W takim wypadku trzyletnie papiery kuszą inwestorów stałym oprocentowaniem na poziomie 6,4%. Czteroletnie obligacje detaliczne w pierwszym roku pozwalają zarobić 6,55%, a potem 1,25 pkt. proc. ponad inflację. „Dziesięciolatki” natomiast w pierwszym roku dają obietnicę 6,8% odsetek, a potem 1,5 pkt. proc. ponad inflacje.
Trudno się więc dziwić, że część posiadaczy tych papierów zdecyduje się na przedterminowy wykup i w zamian kupią obligacje nowych emisji. Patrząc na trwające od kilku miesięcy aktualizacje oprocentowania, które skutkują nawet kilkukrotnym spadkiem stawek, możemy szacować, że wymiana papierów na nowe może opłacać osobom, które w ten sposób zainwestowały w latach 2015-23 w sumie nawet ponad 30 miliardów złotych. Wymiana obligacji w dogodnym momencie pozwoliłaby Polakom na zarobienie dodatkowych około 650 milionów złotych tytułem odsetek, a to jeszcze nie wszystko. Inflacja, zgodnie z przewidywaniami, przyspieszy bowiem w dopiero lipcu. Po pierwsze jednak, jeśli wierzyć prognozom, to owo przyspieszenie nie będzie aż tak gwałtowne jak w poprzednich latach. Poza tym dane o czerwcowej inflacji wciąż jeszcze będą wykorzystywane do aktualizacji oprocentowania detalicznych obligacji skarbowych w sierpniu br.
Dwa źródła potencjalnych zysków
Oczywiście każdy indywidualnie powinien przeliczyć czy opłaca mu się przedterminowy wykup posiadanych obligacji i poszukiwanie rozwiązania alternatywnego – nawet jeśli tą alternatywą ma być zamiana posiadanych papierów na nowe. Musimy uwzględnić tu co najmniej koszy, potencjalne zyski i to kiedy zainwestowane w obligacje pieniądze będą nam potrzebne.
Najlepiej pokazać drogę do znalezienia odpowiedzi na to pytanie biorąc pod uwagę konkretny przykład. Załóżmy, że mamy dziesięcioletnią obligację skarbową, która została wyemitowana w czerwcu 2021 roku. Papier ten w czerwcu 2024 roku zacznie być oprocentowany na poziomie zaledwie 3,4%. Dla porównania „dziesięciolatki” z nowej emisji oferują w pierwszym roku 6,8%. To już w pierwszym roku daje nam 3,4% dodatkowych odsetek. Ale to nie wszystko. Posiadana przez nas obligacja jest bowiem tak słabo oprocentowana nie tylko ze względu na hamującą inflację, ale też przez niską marżę dodatkowego zysku. W tym konkretnym przypadku jest to tylko 1 pkt. proc. W ramach nowej emisji ta marża dodatkowego zysku „ponad inflację” jest o połowę wyższa i wynosi 1,5 pkt. proc.
Efekt jest taki, że zamieniając posiadany papier na nowy nie tylko zarobimy więcej w pierwszym roku, ale też we wszystkich kolejnych będziemy „do przodu” o 0,5 pkt. proc. Zakładając, że nasza inwestycja miałaby się zakończyć w pierwotnie zakładanym terminie (2031 roku), to w sumie z tego tytułu zarobilibyśmy dodatkowe 3%. W praktyce nie da się obliczyć wyniku z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku, bo nie znamy przyszłej inflacji, a więc nie jesteśmy też w stanie oszacować dokładnie efektów działania procentu składanego, który jest jednym z atutów dziesięcioletnich obligacji skarbowych.
Przedterminowy wykup kosztuje
Minusem zamiany posiadanej obligacji dziesięcioletniej na nową jest konieczność poniesienia opłaty. Przy przedterminowym wykupie tego typu papierów mówimy o 2 złotych za sztukę (równowartość 2%, bo pojedyncza obligacja ma wartość nominalną 100 zł). Jest to jednak znacznie mniej niż suma potencjalnych zysków, którą w omawianym przykładzie szacować można w bardzo uproszczony sposób na 6,4%. Dla porządku warto dodać, że w przypadku obligacji czteroletniej opłata jest znacznie niższa i wynosi maksymalnie 0,7 zł w przeliczeniu na jedną obligację.
Przy tym musimy zaznaczyć, że poziom skomplikowania przedstawionych przez nas szacunków ograniczyliśmy do niezbędnego minimum. Aby otrzymać dokładny wynik z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku musielibyśmy wskazać konkretny dzień złożenia dyspozycji odkupu, a potem realizacji zlecenia zakupu nowych papierów. Musielibyśmy też znać przyszłą inflację, bo w przypadku obligacji dziesięcioletnich miałoby to wpływ na działanie mechanizmu procentu składanego. Nasze szacunki uprościliśmy też poprzez nieuwzględnianie opodatkowania tzw. podatkiem Belki.
| Detaliczne obligacje, w przypadku których warto rozważyć sprzedaż i zakup nowej emisji | |||||
| Typ obligacji | Moment emisji | Korzyść z wyższego oprocentowania w pierwszym roku | Korzyści/straty z inwestowania w latach kolejnych | Koszt przedterminowego wykupu* | Razem |
| Czteroletnie | marzec ’21 | 1,90% | 0,00% | -0,70% | 1,20% |
| Czteroletnie | marzec ’22 | 1,65% | 0,25% | -0,70% | 1,20% |
| Czteroletnie | marzec ’23 | 1,65% | 0,50% | -0,70% | 1,45% |
| Dziesięcioletnie | marzec ’21 | 1,90% | 3,00% | -2,00% | 2,90% |
| Dziesięcioletnie | marzec ’22 | 1,65% | 1,75% | -2,00% | 1,40% |
| Dziesięcioletnie | marzec ’23 | 1,65% | 2,00% | -2,00% | 1,65% |
| Czteroletnie | kwiecień ’21 | 3,00% | 0,00% | -0,70% | 2,30% |
| Czteroletnie | kwiecień ’22 | 2,75% | 0,25% | -0,70% | 2,30% |
| Czteroletnie | kwiecień ’23 | 2,75% | 0,50% | -0,70% | 2,55% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’15 | 2,50% | 0,00% | -2,00% | 0,50% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’16 | 2,50% | 0,00% | -2,00% | 0,50% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’17 | 2,50% | 0,00% | -2,00% | 0,50% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’18 | 2,50% | 0,00% | -2,00% | 0,50% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’19 | 2,50% | 0,00% | -2,00% | 0,50% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’20 | 2,50% | 0,00% | -2,00% | 0,50% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’21 | 3,00% | 3,00% | -2,00% | 4,00% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’22 | 2,75% | 1,75% | -2,00% | 2,50% |
| Dziesięcioletnie | kwiecień ’23 | 2,75% | 2,00% | -2,00% | 2,75% |
| Czteroletnie | maj ’21 | 3,80% | 0,00% | -0,70% | 3,10% |
| Czteroletnie | maj ’22 | 3,55% | 0,25% | -0,70% | 3,10% |
| Czteroletnie | maj ’23 | 3,55% | 0,50% | -0,70% | 3,35% |
| Dziesięcioletnie | maj ’15 | 3,30% | 0,00% | -2,00% | 1,30% |
| Dziesięcioletnie | maj ’16 | 3,30% | 0,00% | -2,00% | 1,30% |
| Dziesięcioletnie | maj ’17 | 3,30% | 0,00% | -2,00% | 1,30% |
| Dziesięcioletnie | maj ’18 | 2,50% | 0,00% | -2,00% | 0,50% |
| Dziesięcioletnie | maj ’19 | 3,30% | 0,00% | -2,00% | 1,30% |
| Dziesięcioletnie | maj ’20 | 3,80% | 2,50% | -2,00% | 4,30% |
| Dziesięcioletnie | maj ’21 | 3,80% | 3,00% | -2,00% | 4,80% |
| Dziesięcioletnie | maj ’22 | 3,55% | 1,75% | -2,00% | 3,30% |
| Dziesięcioletnie | maj ’23 | 3,55% | 2,00% | -2,00% | 3,55% |
| Czteroletnie | czerwiec ’21 | 3,40% | 0,00% | -0,70% | 2,70% |
| Czteroletnie | czerwiec ’22 | 3,15% | 0,25% | -0,70% | 2,70% |
| Czteroletnie | czerwiec ’23 | 3,15% | 0,50% | -0,70% | 2,95% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’15 | 2,90% | 0,00% | -2,00% | 0,90% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’16 | 2,90% | 0,00% | -2,00% | 0,90% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’17 | 2,90% | 0,00% | -2,00% | 0,90% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’18 | 2,90% | 0,00% | -2,00% | 0,90% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’19 | 2,90% | 0,00% | -2,00% | 0,90% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’20 | 3,40% | 2,50% | -2,00% | 3,90% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’21 | 3,40% | 3,00% | -2,00% | 4,40% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’22 | 3,15% | 1,75% | -2,00% | 2,90% |
| Dziesięcioletnie | czerwiec ’23 | 3,15% | 2,00% | -2,00% | 3,15% |
| * Opłata za wykup przed terminem to 0,7 zł za obligację czteroletnią i 2 zł za obligację dziesięcioletnią. Dla uproszczenia przedstawiliśmy tę wartość jako procent wartości nominalnej pojedynczej obligacji detalicznej (100 zł) | |||||
| Szacunki HREIT. Wyliczenia przedstawiają sytuację, w której złożyliśmy zlecenie odkupu w optymalnym momencie i dokonaliśmy zakupu obligacji nowej emisji od razu po otrzymaniu pieniędzy z odkupu. Dla uproszczenia pomijamy opodatkowanie i mechanizm procentu składanego, który działa przy obligacjach 10-letnich | |||||
Bartosz Turek, główny analityk HREIT
Wojciech Boczoń
![Nadzór nad pośrednikami kredytowymi. To nie ochrona klientów, a ograniczanie konkurencji [komentarz]](https://prnews.pl/wp-content/uploads/2020/03/knf-424x285.png "Nadzór nad pośrednikami kredytowymi. To nie ochrona klientów, a ograniczanie konkurencji [komentarz]")
