Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce nie wystarcza na nabycie nawet 1m2 powierzchni mieszkania, a standard kupowanych nieruchomości pozostawia wiele do życzenia – 16 % mieszkań w Polsce ma niezadowalający standard zamieszkania. Deficyt mieszkaniowy jest jedną z podstawowych cywilizacyjnych barier Polski ale jest też szansą rozwoju.
Związek Banków Polskich rekomenduje, aby do rządowego programu wsparcia budownictwa mieszkaniowego włączono między innymi system oszczędnościowo-kredytowy realizowany w sprawdzonej w wielu krajach europejskich.
Związek Banków Polskich jako organizacja samorządu gospodarczego reprezentująca interesy środowiska bankowego, działająca w interesie rozwoju gospodarczego Polski, od wielu lat, na bieżąco analizuje sytuację w sektorze budownictwa mieszkaniowego. Budownictwo mieszkaniowe jest bowiem jednym z najskuteczniejszych, pozytywnie zweryfikowanych w praktyce wielu krajów, sposobów na wychodzenie z okresów dekoniunktury gospodarczej, a finansowanie tego rynku stanowi dla sektora bankowego istotną część biznesowej aktywności. Trzeba jednak dbać o to aby wskutek błędów nie doszło do groźnych „baniek” na rynku mieszkaniowym
Rekomendacja przyjęta przez Zarząd Związku Banków Polskich dotycząca działań niezbędnych dla poprawy sytuacji w obszarze budownictwa mieszkaniowego przewiduje potrzebę stworzenia przez rząd długoletniego Programu Mieszkaniowego. Jako główne narzędzie umożliwiające rozwiązanie tego problemu w Polsce, ZBP wskazał uruchomienie systemu docelowego oszczędzania na cele mieszkaniowe.
Dotychczasowe doświadczenia z innych krajów europejskich potwierdzają, że system jest w stanie zmobilizować imponujące kwoty prywatnych oszczędności na inwestycje mieszkaniowe i może służyć również jako mechanizm oszczędzania na cele zdrowotne, edukacyjne oraz emerytalne.
Ze względu na złożoność problemu mieszkaniowego w Polsce, Związek Banków Polskich dostrzega potrzebę realizowania działań na szeroką skale. ZBP proponuje, aby w rządowym programie mieszkaniowym uwzględniono nowelizację ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania. Program „Rodzina na Swoim” należy potraktować jako rozwiązanie wspierania budownictwa komercyjnego, aktywowane okresowo przy określonych wskaźnikach makroekonomicznych, przy docelowym rozszerzeniu grona jej potencjalnych beneficjentów.
Wśród postulatów wskazywanych przez ZBP jako niezbędne do rozwoju budownictwa mieszkaniowego wymienić dodatkowo należy: umożliwić emitowanie przez banki uniwersalne listów zastawnych jako stabilnego źródła długoterminowego finansowania działalności kredytowej oraz wykorzystanie działających specjalistycznych banków hipotecznych jako wehikułów do emisji listów zastawnych w oparciu o portfele hipoteczne innych banków; umożliwić sekurytyzację „zdrowych” aktywów bankowych w formule subpartycypacji;
Według ZBP konieczne jest także wprowadzenie obowiązkowego rachunku powierniczego dla inwestycji realizowanych przez deweloperów oraz automatycznego uwłaszczenia inwestorów w przypadku upadłości dewelopera w celu zwiększenie bezpieczeństwa inwestorów;
Jak najszybciej wprowadzony powinien zostać program budownictwa na wynajem zarówno w wersji społecznej, zaproponowanej w „Projekt założeń Ustawy o społecznym zasobie mieszkań czynszowych”, jak również komercyjnej realizowanej przez różnego typu inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych.
Dodatkowo Związek Banków Polskich rekomenduje wyłączenie kredytów hipotecznych spod rygorów implementowanej obecnie w Polsce ustawy o kredycie konsumenckim, gdyż z uwagi na specyfikę produktu i jego długoterminowy charakter nie mieści się on w ramach założeń typowego kredytu konsumenckiego. Jednocześnie w ZBP namawia do wykorzystywania Bazy Danych i Systemu Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami AMRON jako bazy referencyjnej i wspólnej platformy wymiany informacji o wartościach i cenach transakcyjnych nieruchomości wszystkich uczestników rynku obrotu i finansowania nieruchomości mieszkaniowych
Źródło: Związek Banków Polskich
Wojciech Boczoń
